Xarqa - Kalmık d. “Şam”ağacı, Xarqata isə şamlıq deməkdir. Kazax d. “Karağay”, Qırğız d. “Kızıl Karaqay”, Malta d. “Arznu”, Monqol d. “Nars”, Özbək d. “Qarag ay” şam ağacı deməkdir. Türk xalqlarının mifologiyasına görə insanlar“Ağ Şam /Ağca Şam/Akçaçam”ağacından törəyiblər. 22 dekabrda günəş sıfır dərəcə bucaq altına düşdükdən sonra yenidən yüksəlməyə başladıqda, və ya 22 dekabrdan sonra olan dolunayda; Qədim türklər həmin günü bayram ediblər. Bu bayram Saturnaliya, Dionis bayramları kimi günəş ritualı idi. Həmin günü ağ şam ağacını bəzəyib, ağac ətrafında qopuz çalaraq yeni ilin gəlməsi bayram edilirdi. Bu gün o bayram “Nardoğan”bayramı adı altında qutlanır. Nardoğan sözü; Monqol d. günəş mənası verən “Nar” və türk d. “Doğan/Doqan/Tuqan” sözündən yaranmışdır – Nardoğan. Həm də Monqollar şam ağacına “Nars” deyirlər. Tatarlar bu bayrama “Koyaş Tuğa”, yəni Günəş doğan, Başqurdlar, Udmurtlar “Nardugan/Mardugan”, Mişer tatarları “Raştua”, Çuvaşlar “Nartavan /Nartukan”, Zirizyalar “Nardava”, Mokşalar isə “Nardvan” deyir (Noel ve Nardugan; Haluk Berkmen). SÜMEROLOG Muazzez İlmiye Çığ; müsəlman Türklər arasında illərdir “qutlansınmı, qutlanmasınmı” dartışmalarının yaşandığı Noel Bayramının çox əski Türklərdə “Yenidən Doğuş-Çam Bayramı” olaraq qutlandığını və ilbaşının Türk gələnəyi olduğunu söylədi. Batıda Noel, ölkəmizdə isə “yılbaşı” olaraq qutlanan və əski Türklərdə Nargudan olaraq bilinən bayramın Hun axınıyla Avropaya daşındığını bildirən Çığ, Nargudanda yapılan ritüalları bu cür anlatdı: “Nargudan Bayramı, Hunların Avropaya gəlişlərindən sonra yayılmağa başlıyır. Hristiyanlıqla birlikdə Nargudan törənini İsanın doğumuyla ilişkiləndirib Noel adıyla qutlamağa başlıyırlar. Əslındə tamamən Hun Türklərindən alıntı ediblər”. Arqo gəmisi Pelionda bitən, troyalıların gəmisi isə İdanın şam ağacından hazırlanmışdı. Attis şam ağacına çevrilmişdi. Gerion kurqanında xüsusi şam ağacı növü olan “piniy şamı“ bitmişdi. Kentavrlar; Keneyi şam ağacının budaqlarının köməyi ilə yeraltına qovmuşdular. Apollon; Marsiyanı şam ağacından asmışdı və s.

F.Rüstəmova. “Hor sivilizasiyası və onun günümüzdə izləri”kitabından.