Göyrüş ağacı – Mifologiyada “Dünya ağacı”nın, “Həyat ağacı”nın simvoludur. Norveç mifologiyasında Göyrüş “İqqdrasil ” adlandırılıb və baş tanrı Odinə həsr edilib. Göyrüş həyatın mənbəyi və ölümsüzlük simvolu hesab edilib, tacı, gövdəsi və kökləri ilə yeraltı dünya, yerüstü aləm və səmanı bir - biri ilə əlaqələndirib. Amerikada yaşayan hinduların inancına görə ilk insanlar məhz Göyrüş ağacının budaqları üstündə yaranıb. Qədim Yunan mifologiyasına görə ən ilkin nimfalar Göyrüş nimfalarıdır ki, Uranın bir damcı qanından yaranıblar və Meliya adlanırlar. Homerin “Odisseya”sında Qesixiy bildirir ki, göyrüşün meyvələri altında insan nəslinin yaranmış olduğu Ask yerləşir. Müdrik Kentavr Xiron Pelion dağında bitən Göyrüş ağacından nizə hazırlayarmış. Afina nizəni yonub, ucluğunu isə Qefest hazırlamışdı. Həmin nizəni Xiron Fetida ilə evlənən Peleyə hədiyyə edir. Xironun anasının adı Filira idi, yəni “Cökə”idi. Amma onu anasına görə Filirid adlandırırdılar, atası Kron ilə tanınmırdı. R. Qreyvsin dediyinə görə “Göyrüşdən hazırlanmış nizə ən qədim, qılıncdan da öncə hazırlanmış silah, həm də hakimiyyətin simvolu olub”. Macar d. “köris”, Latış d. “osis”, Litva d. “uosis” adlanan Göyrüş, əksər dillərdə “yasen” adlanır. Göyrüş ağacının adında da “göy, səma, asiman, işıq, aydınlıq” ilə bir bağlılıq var. Rus dilində olan “Yasen”sözündə də bir “yasnıy”, yəni aydın, işıqlı demək olan məna, Günəşə “Quyaş” deyən Türk xalqları da var.

F.Rüstəmova. “Hor sivilizasiyası və onun günümüzdə izləri”kitabından.