Türklərin gerçək əsl dini Göytanrı inancı sayılır. Göytanrı yeganə yaradıcıdır. Göytanrı yüksək və müqəddəs tutulur. Inancın təməlində güc sahibi və dirək hesab olunur. Tanrı türk xalqının azadlığına səbəb olan ulu bir varlıqdır. Əski Türklər üçün Günəş, Ay və Ulduzlar Tanrı deyil, sadəcə çox əziz varlıqlar idilər. Tanrı isə Kainata hakim olan bütün göy üzü idi. Yeddinci yüz ildə yaşamış bizanslı tarixçi Simokatles “Qədim türklər yalnız yaradıcısı olaraq bildikləri və tək ulu qüdrət olaraq qəbul etdikləri Ulu Tanrıya tapınmışlar” deyib. Ulu Tanrı dünyəvidir. Şəfəqi söndürən, bitkiyə həyat verən, insanlara can bəxş edən, istədiyi zaman da geri alan, cəzalandıran, əfv edən də odur. Yalvaranın ömrünü uzadar, atlarını çoxaldar, quzunun yalvarışını belə duyar. O, hər şeyi görür, bilir, onun iradəsinə qarşı çıxmaq olmaz. Türk millətinin başına xaqanı o təyin edir. Xaqana güc verən də odur. Ulu üzü bütöv və tam olduğu, tək və mükəmməl olduğu üçün inandıqları Tanrıya da “Göy-Tanrı” deyən əski türklər, əlbəttə, onu bəlli olanlar üçün də təcəssüm etdirməz, büt kimi kiçiltməzdilər. Onun üçündür ki, əski türklər böyük məbəd tikməmiş, günümüzə belə bir tikili çatdırmamışdılar. Və yenə bunun üçündür ki, türklər islamiyyətlə qarşılaşınca onu asan və xoşluqla mənimsəməmişlər. Ş.MƏSTƏLİLİ [/b][b]