Azərbaycan folklorunda, zərb məsəllərində ipək motivinə tez-tez rast gəlinir.
Məsələn: qəhrəmanın öz atını öyməsi türk dastançılıq ənənəsinin geniş yayılmış motivlərindən biridir. Nəbinin Bozatı barəsində qoşulan nəğmələr bu silsilədəndir:
Bozat səni sər tövlədə saxlaram,
Ayağına qızıl- gümüş nallaram,
Məxmərə tutaram, ipək çullaram
Bozat, məni apar uzaq ellərə,
Düşəcək tərifin bütün dillərə.
Azərbaycan folklorunda- mövsüm və mərasim nəğmələri, məişət mərasimi, əmək nəğmələri, sayaçı nəğmələri, sağın nəğmələri, əkinçi nəğmələri – holavarlar, ovçu nəğmələri, balıqçı, hana nəğmələri ilə yanaşı ipəkçi nəğmələri, bayatılar və atalar sözləri vardır.
Əmək nəğmələrinin xalq arasında yayılan bir qismini ipəkçi nəğmələri təşkil edir. Belə nəğmələr baramaçılıqla məşğul olan əhali arasında yayılmışdır. Barama qurdunun beş yuxusu olur. İpəkçilik nəğmələrində də baramanın ipək sarıması xüsusi təşbehlərlə qeyd olunur.
Məsələn, barama haqqında olan tapmacada buna rast gəlirik:
Bir quşum var alaca,
Gedər qonar ağaca.
Özünə bir ev tikər
Ər-arvad ipəkdi, araya girən köpək.
Nə qapı qoyar, nə baca.
Nə tiyanda barama var, nə çarxda ipək
Ər ipək sapdı, düyün düşsə açılmaz.
İpək yumşaq olduğundan qılınc kəsməz.
İpək və ipəkqurdu motivi yuxuyozmalarda da öz əksini tapmışdır. Yunona yuxuyozmalarında həyətdə tut ağacının olması qəm-qüssəyə yozulursa, yuxuda ipəkqurdu görmək böyük ailədə, çoxuşaqlı ana olmağına yozulur.
Yuxuda ipək paltar, ətək geyinmək, ipək yastıqda yatmaq sevgidə və digər sahələrdə qazanılacaq müvəffəqiyyətərə yozulur.
Müəllif: Firəngiz Rüstəmova
"FOLK VƏ YA XALQ TƏBABƏTİ" kitabından