Yara sağalacaq olsa, təbib qənşər gələr
Atalar sözü
İlk baxışda etnoqrafiya və tibb elmi bir-birindən çox uzaq görünür. Amma bu elmlərin yaxınlığı Bolqarıstan alimləri üçün vacib hesab edilir. Bolqarıstanda xalq təbabəti və fitoterapiya/otlarla müalicə çox geniş yayılmışdır.
Folk/Xalq təbabəti nümunələri inanclarda, adət-ənənələrdə, zərb məsəllərdə və əfsanələrdə yaşadılır. Bu məlumatları xalq içərisində toplayan etnoqraflar, onların istifadəsini isə tibb işçiləri təsdiq edirlər. Ona görə də etnoqraflarla tibb işçilərinin əməkdaşlığının nəticəsi olaraq etnomedisina adlanan yeni elm inkişaf etdi.
Keçən əsrin sonunda sadə insan və adi çoban olan İ.Raev Parkinson xəstəliyini müalicə etmək üçün lazımlı bitkini aşkarlamışdı. Onun sorağı Bolqarıstandan çox-çox uzaqlara yayılmışdı, bu gün İtaliyadakı xəstəxanalardan biri onun adını daşıyır.
Sopot şəhərində isə Avropada yeganə olan xalq təbabəti muzeyi açılmışdır. Sofiya şəhərində yerləşən xəstəxanalardan birində fitoterapiya üzrə elmi-praktik baza yerləşir ki, orada 10 minlərlə pasiyent bitkilərlə müalicə kursları alırlar.
ХХ əsrin 30-cu illərində “cura bulgara”– parkinsonizmin bolqar üsulu müalicəsi işlənildi. Belladonna/Xanımotu bitkisinin köklərini şərabda qaynadaraq bu üsulu yaradan bolqar şəfaçısı İvan Raev idi. 1928–1933 illərdə Almaniya və İtaliyada bir sıra klinikalarda yoxlanıldı və parkinsonizmin müalicəsində effektiv olması təsdiqləndi. Bu bitki bolqar şəfaçılarına çoxdan məlum olsa da parkinsonizmin müalicəsində ilk dəfə tətbiq edən Raev olmuşdur.
Qeyd: Belladonna/Xanımotu çox zəhərli bitkidir. Özbaşına, həkim məsləhəti olmadan işlətmək tövsiyyə edilmir!!!

Müəllif: Firəngiz Rüstəmova
"FOLK VƏ YA XALQ TƏBABƏTİ" kitabından