Böyrək daşı xəstəliyi
Böyrək daşı xəstəliyi –ölkəmizdə, eyni zamanda, dünyada geniş yayılmış xəstəliklərdən biridir. Böyrək daşları müxtəlif maddələrin, duzların toplanıb böyrəkdə çökməsi nəticəsində əmələ gələn xəstəlikdir. Xəstəliyə əsasən, 20-50 yaşlarında təsadüf olunur. Əksər hallarda kişilərdə rast gəlinir. Lakin, bəzi növ daşlar daha çox qadınlarda müşahidə olunur.
Böyrək daşı xəstəliyini yaranması səbəbləri-düzgün qidalanmama və ya qidalanma vərdişi (artıq kalsium və vitamin D qəbulu), irsi meyillik,genetik faktorlar,böyrəyin quruluş anomaliləri,isti iqlim qurşağı,bəzi bağırsaq xəstəlikləri və ağır əməliyyatlar,sidikdə normadan artıq kalsium,oksalat atılımı,əvəllər böyrək daşı olanlar,sidik yollarında yad cismlər,artıq çəki,uzun müddət hərəkətsiz qalma
Daşlar sidik yollarında hər yerdə ola bilər və çox vaxt qanaxma və ağrıya səbəb olurlar. Bəzi daşlar var ki, gizli qala bilirlər, lakin, böyrək ləyənciyi, kasacığı, sidik axarını zədələyərsə, bel nahiyəsində böyrək kolikası adlanan ağrı meydana çıxır. Ağrı o qədər güclü olur ki, xəstələr dözə bilmirlər.
Böyrəkdə daşın əlamətləri – ağrı (böyrək sancısı), sidikdə yanma, qanama, ürək bulanması və qusma kimi hallardır. Ağrı davamlı ya da təkrarlanan ola bilər. Əgər daş sidik kisəsində olsa, ağrı xüsusilə qarının alt hissəsində hiss edilir. Sidikdə qan (gözlə görülə bilən və ya mikroskopik qanlı sidik), sidik ifrazı zamanı yanma hissi, temperatur və titrəmə (infeksiya) müşahidə olunur.
Xəstəlik əlamətləri əsasən, daşın yerləşdiyi bölgəyə görə dəyişir. Daş sidik yollarını bütünlüklə tutarsa, daha ağır gedişli olur. Bu tıxanma nəticəsində, sidiyin geri yığılması ilə sidik yollarında tez-tez ilihab və ciddi böyrək zədələnmələri yaranır. Böyrək daşları hərəkət edib sidik yollarına və sidik kisəsinə düşə bilər. Bu vəziyyətdə böyrək daşı düşdüyü yerdə ciddi zədələyir və xəstədə dözülməz ağrılara səbəb olur.
Bel nahiyəsində ağrılar - sidik yollarında sidiyin normal hərəkətinin pozulması nəticəsində baş verir. Daş böyrəkdən sidik axarına keçdikdə ağrı qarının aşağı hissəsində, qasıq nahiyəsində, cinsiyyət orqanlarında hiss olunur, bəzən isə ağrı ayağa da yayıla bilər. Güclü ağrı sancısından sonra daşlar sidik ilə birlikdə xaric ola bilərlər.
Böyrəklərdə olan böyük daşlar (mərcanvari daşlar) zamanı ağrılar küt xarakterdə olur. Çünki, sidiyin passajının qarşısı tam alınmır, kiçik daşlarda ağrılar güclü olub, böyrək sancısı şəklində təzahür edir. Böyrək sancısı çox zaman daşın sidik axarına düşməsi nəticəsində baş verir.
Dizqnoz USM vasitəsi ilə qoyulur.
Müalicəsi konservativ və cərrahi yolladır.
Onu da qeyd edək ki, su içmək əvəzinə, həddən artıq çay və kofe içməyimiz də böyrəyimizdə problemlər yarada bilir. Belə ki, gün ərzində normal halda insan 10-12 stəkan su içməlidir. Eyni zamanda,hərəkətsiz qalma, duzlardan və minerallardan çox istifadə edilməsi, şokolad, bəzi göyərtilər böyrək daşı xəstəliyinə səbəb olan faktorlardandır.