Kərkəs/Kerkes/Karakuş/Alp Kara Kuş/Toğrul/Tuğrul/Turul/Dumrul/Sungur/ Zümrüdü Anka/Akbaba adları ilə tanınan, qartal cinsindən olan quşdur. Macar və Türk mifologiyasında Kərkəs quşunun xüsusi yeri var. Səlcuq dövlətinin gerbi olan ikibaşlı qartalın simvolik mənası, qərbin və şərqin hökmdarı olmaqdır. Həm də Ak Baba, Ak Doğan ilə Zümrüdü Ankanın, yəni yenidən doğumun və ölümsüzlüyün birlikdə olmasının da rəmzidir. Toğrul quşu Moğolların, Turul quşu Macarların, Kunrul isə Altay türklərinin mifologiyasında ölümsüzlük və yenidən doğumun simvoludur. Tuğ – Doğ, yəni sözün kökü yenidən doğum, yenidən dirilən deməkdir. Kunrul qəhvəyi rəng, qonur rəng deməkdir. Macarların Turul adlandırdığı qartal Atillanın gerbində də yer almışdı. Turul yalnız səmada güclü deyil, eyni zamanda yeraltına da enə bilir. Oğuz kağan öz xanımını başında Toğrul quşu olan bir ağacın oyuğunda görmüşdü. Bu əfasənədən görünür ki, həmin ağac həyat ağacı olub və onun oyuğunda olan qız isə yumurtadan doğulmanın, həyatın yumurtadan yaranmasının bir versiyasıdır. Kunrul/Kongrul quşunun da qartal ilə, Anka, Toğrul və quşu ilə çox bənzərlikləri var. Kunrul quşu adi quşlardan fərqli olaraq daha irəli uca bilir. Yəni adi quşlar yerlə göyün sərhədini keçə bilmir, amma Kunrul quşu həmin sərhədi keçdiyinə inanılır. Kunrul quşunun dimdiyi çox uzundur, üzərində minlərlə dəlik varki, o oxuyanda həmin dəliklərdən gözəl, musiqini xatırladan səslər çıxır. Kunrul quşu oxuyanda kainatdakı bütün quşlar susub onu dinləyər. Yanğılı oxuyan Kunrul oxuyub – oxuyub külə dönər və həmin küllər yenidin Kunrul quşuna çevrilər. Ona görə də qartal cinsli quşlar yenidən doğumun simvolu sayılır.
Kreçet - Şahin quşunun bir növüdür. Qırğı, yəni Şahin quşu – Günəş quşlarındandır, bütün Günəş tanrılarının atributudur. Bu quş da Qartal kimi kral mənsubiyyətinin, göylərin, günəşin simvoludur. Asteklərdə tanrının elçisidir, Qədim Misirdə Kensu Quşudur, ruhdur. Ra, Ptah, Qor, Sokar, Kebsenuf, Requ, Mentu kimi tanrıları müşayiət edər və bu tanrılar, Sebek –Ra bəzən də Sfinks; Qırğı başlı təsvir edilərmiş. Bəzi Qırğı başlı krokodillərin də təsviri var. Mitraizmdə Mitranın atributu, induizmdə İndiranın hərəkət vasitəsi, Hörmüzün atributudur. Apollonunn sürətli elçisidir. Yeraltı aləmin tanrıçası Böyük Ana Amentinin emblemidir. Qırğı - Şahin quşu Monqol d. “sonxor”, Qırğızd. “sumkar”, Qazax d. “sünkar” adlanır.
“Hor sivilizasiyası və onun günümüzdə izləri”. F. Rüstəmova