Afrodita!
Köpük - Gözəllik, sevgi tanrıçası Afroditanın yarandığı dəniz sularının köpüyüdür. Afrodita sözünün kökü köpük deməkdir. ”Afrodita Anadiomen”-köpükdən doğulmuş, yaranmışdı. Kifera adası yaxınlığında Kronosun dənizə tökülmüş qanı və hüceyrəsindən yaranmış köpüyü külək Kipr adasına gətirir. Sahildə balıqqulağı üzərində paltarsız, pak, saf Afrodita görünür. Ona görə Afroditaya Kiprida da deyirlər. Kipr sözünün kökü cuprum-mis-bakır metalı ilə bağlıdır. Cuprum/Bakır eyni zamanda İsidanın, İştarın, Afrodita/Veneranın simvoludur. İsidanın simvolu olan bakır - axı İsida Hor tanrısını tək, kişi rolu olmadan yaradıb və doğub. Tanrıçaların simvolu olan bakır kəlməsi ilə eyni cür səslənən, həm də bakirə sözü var ki, bu ifadə yalnız ərə getməmiş qızlara aiddir. Cuprum/bakır sakitliyin, sülhün, rahatlığın, barışın, ədalətin, saflığın simvolu olması ilə yanaşı magik və şəfaverici xüsusiyyətlərə də malikdir. Qədim Türk mifologiyasında da suyun, dəniz köpüyünün qadının, insanın yaranışı ilə əlaqəsi var. Ak Ana – hələ dünyada heç bir insan yox ikən sonsuz sulardan çıxaraq Ülgene yarat əmrini vermişdir. Ülgen ilk yaradılış ilhamını Ak Anadan alır. Türk mifologiyasına görə Ak Ananın kiçik buynuzcuqları olub. Dünyada təsvir edilən Ana tanrıça heykəllərinin də əksəriyyətinin buynuzlu təsvir edildiyi məlumdur. Ak ana-Ak Ene Türk, Tatar, Çuvaş, Yakut, Altay mifologiyasında sulardan çıxmış ilk və yaratmaq əmrini verən varlıqdır, qadındır. Təmizlik, saflıq rəmzi “Ak Ana”. Ak/Ağ kəlməsi, suların axması - akması Ak Ananın adından, xüsusiyyətindən yaranıb. Həm də “Aka”- Anadolu ırmak tanrıçasıdır. Kişilərə Ağa-aka-eke deyib müraciət etməkdən başqa, bizdə qadına da Ağa demək qaydası olub. Məsələn, Ağabacı, Ağaxanım, Ağabəyim qadın adları kimi Qarabağ xanının qızı Ağabəyimağa Cavanşir - Hər zaman hüzünlü şerlər yazan şairəmiz. İran –Türk Şahı Fətəli şahın xanımı. Xurşidbanu Natəvanın bibisidir. Fransiz dilində danışmağı və yazışmağı bacaran Ağa xanım, 1811-ci ildə Fransa imperatorunun xanımı ilə görüşən və onun vasitəsilə Napoleon Bonaparta məktub göndərən, şaha xanım verilsə də dünyadan bakirə köçən Ağabəyimağa Cavanşir. Molla Pənah Vaqifin tələbəsi olub.
“ Hor sivilizasiyası və onun günümüzdə izləri” kitabından. F Rüstəmova