Qara Məryəm Ana
Qara Madonna - Notre Damme - İsa peyğəmbərin anasıdır. Qara Məryəm Ananın Fransada, İtaliyada, Almaniyada, İspaniya çox sayda heykəlləri var. Məsələn: Fransada 272, İspaniyada 50, İtaliyada 30, Almaniyada isə 19 heykəli var. Heykəllər qara rəngdədilər. Nə üçün məhz qara rəngdə? Qədim Romada Qorun anası İsidanın necə sirli şəkildə Osirisdən hamilə qalmaq hadisəsini bilirdilər və nəinki mərkəzi şəhərlərdə, hətta Pompey kimi kənar şəhərlərdə də İsidanın qucağında körpə Qor ilə heykəlləri var idi. Hətta xramları var idi. Qall Keltlərinin Ana tanrıça adlandırdığı Brigittanın da qucağında körpə ilə heykəli qara rəngdə idi. Deyilənə görə Qara Ana tanrıça ilə İsidanın heykəli bir birinə görkəmcə çox oxşardır hətta eynidir, demək olar. Amma nə İsida nə də Avropada yaşayan qadınlar qara dərili olmayıb. Elə isə nədən yüzlərlə Qara Ana tanrıça heykəlləri var? Azərbaycanda Göyçay rayonu Qara Məryəm və Aşağı Qara Məryəm kəndlərinin, Lerikin Drığ mahalındakı Qaraməryəm tayfasının adı ilə bağlıdırmı? Nə üçün məhz Qara Məryəm? Bəlkə Qara Ana Tanrıça ayrıca bir kult olub? İsida, Kibela və Kali hər üç Ana Tanrıçanın rəmzi qara rəng və qara daş olub. Axı İsida yalnız dənizin, suların deyil, həm bərəkətli və ilkin materiya olan qara torpaqların da tanrıçasıydı. Kali tanrıçasını xatırlayaq - Kali tanrıçası insan rüşeymi mayalanandan, insan ölənə qədər onun həyatını idarə edir. Dörd əli, uzun saçları, səmanın gecə mavisi rəngli dərisi olan, bəbir dərisindən paltar geyinmiş tanrıça bir əlində şübhələri məhv edən qılınc, digər əlində iblisin kəsilmiş başı ilə təsvir edilir. Tünd göy, gecə mavisi rəngi ilə Kali əbədi zamanın, sonsuz kosmosun gücünün və ölümün simvoludur. Qara rəng isə kosmik sonsuzluğu, əbədiyyəti simvolizə edir. Kalikamata “qara yer Anası”, Kalarati “qara gecə” deməkdir. Bütün rənglər qara rəngdə itir, qara rəng dominant olduğu üçün digər rəngləri udur, məhv edir, bütün adlar, rənglər, formalar qara rəngdə həll olur! (Maxanirvana Tantra). Həcc ziyarətində nə üçün Qara daşın ətrafında təvaf edirlər? Axı İslamın kultu olmazdan əvvəl həmin Qara daş qadın başlanğıcının-Ana Tanrıçanın simvolu idi. Qara daş nə üçün Mesopatomiyada Ana tanrıça, bütün tanrıların anası, doğumun qadının və təbiətin himayədarı, mağaraların və dağların tanrıçası Kibelanın da rəmzi olub? Anadoluda Spil dağının ətəyində Pessinut xramında Karxemış çariçası Kibelanın kult simvollarından olan qara daş saxlanılırdı. Spil dağında e. ə. 13 – cü əsrdə qaya üzərində Kibelanın iki aslanla həkk edilmiş təsviri var. Kubaba, Kibele, Kibebe, Hepat, Mariyanın, Arinna, İsisin, Efesli Artemisin, Afroditanın, Demetranın, Ma Ananın və digər Tanrıçaların simvolu Qara Rəngdir, Qara Daşdır. Anatoli kəlməsindəki Ana - Qadın, yəni elə Ana deməkdir. Toli isə Qafqaz xalqları olan Abxaz və Laz dilində göz deməkdir. Romadakı Yedditəpənin birinin üzərindəki “Qara Daş”; Qadının, yəni Maqna Materin simvoludur. Kəbənin simvolu olan göz formasındakı Qaradaşın təməli Anadoludan gəlir. Sonralar bu “Qara Daş” Hacər Ananın şərəfinə”Hacərül Asvad” adlanıb. Rəng palitrasında ilkin olan “Qara Rəng” bütün rənglərin təməlidir, toxumudur və özündə digər rəngləri absorbsiya etmək qabiliyyətinə malikdir, palitra “Ağ Rəng”lə bitir. Qa – Ra, Ka - Ra...QAR-A, A – Ağ… Bəlkə İsida, Kali, Kibela və Qara Məryəm Ana insanın ana bətnindəki qaranlığın simvoludur? Bəlkə bizim qızılı günəşi və həyatı yaradan Qara, əsas, yaradıcı Günəşin simvoludur? Bəlkə elə Kəbədəki Qara Daş Ana Tanrıça Kibelanın simvolu olan həmin daşdır? Bəlkə elə Qiblə deyib səmtini tutduğumuz yer elə Yaradıcı Ana Tanrıçanın nə vaxtsa kultunun olduğu yerdir, yəni Qiblə; elə Kibeladır... Göründüyü kimi hələ cavabları axtarılmalı olan suallar çoxdur.

F. Rüstəmova.” Hor sivilizasiyası və onun günümüzdə izləri” kitabından.