Səməni/Sema
Sma/Şma/Şema; Qədim Misirdə “Arpa” deməkdir. Arpa Yuxarı Misirin simvolu idi. Qədim Misirdə; Ozirin/Azərin sərdabəsi üzərində, qablarda nəmli əski üzərində qoyulmuş arpa; səməni kimi cücərdilirdi və yenidən yaranmanın, dirilişin simvolu hesab edilirdi. Sma/Sema/Şema; bu gün də novruz bayramına 1 ay qalmış bütün evləri bəzəyən səməni ilə eyni deyilmi? Həm səməni ilə “sema” adının, həm də hər ikisinin təbiətin dirilməsinin atributu olaraq cücərdilməsi ritualının eyniliyi diqqət çəkicidir. Ümumiyyətlə kənd təsərrüfatı Nil çayının dövrlərindən asılı idi. Qədim Misirlilər əkini 3 mövsümə ayırmışdılar. Birinci “Axet”, yəni daşqınlar mövsümü. Axet; daşqın sözündə sellərin, suların axmasından, AXıb gETməsindən bəhs edilir. İkinci ”Peret”; yəni əkilmiş toxumun yer altından yüksəlişi, dirçəlişi, işığa tərəf boy atması deməkdir. PƏRvazlanmaq sözündə yüksəlmək, PƏRvanə sözündə isə işığa yönəlmək mənası var. Per/Far/Fir söz kökləri də işıqla əlaqəli sözlərdir. Üçüncü isə “Şemu” yəni, məhsul yığımı. Peret; yeri arat edib, şumlayıb, əkmək və məhsul yığımı dövrü şemu. Altay dilində məhsul; tüjüm adlanır.Rumın d. əkin; “şemanax”, Latın d. isə “seminandum” adlanır. Rus d. toxum demək olan”semen” sözü də şemu ilə əlaqədardır. Həm də Şemu sözündə “Şa” günəşlə bağlı dövrdən, yəni isti aydan, fəsildən söhbət getdiyi aydın görünür.


F. Rüstəmova.” Hor sivilizasiyası və onun günümüzdə izləri” kitabından.