Azərbaycan Ermənistanın ikili oyun oynamağından, sərsəm bəyanatlar verib, sonra onu təkzib edəcək addımlar atmağından bezdi, amma rəsmi İrəvan bu destruktiv mövqeyindən yorulmadı ki, yorulmadı.

Rusiya sülhməramlıların müvəqqəti nəzarət zonasındakı ərazilərdə yerləşən Azərbaycana məxsus qızıl yataqlarının kontingentin yardımı ilə separatçılar tərəfindən talanması faktlarının ortaya çıxmasından sonra rəsmi Bakı hadisə yerinə baxış keçirmək üçün ekoloqlardan ibarət monitorinq qrupunun əraziyə baxış keçirməsinə çalışsa da bu cəhdimizin qarşısı bir neçə dəfə müxtəlif üsullarla alındı.

Aldadıldığını anlayan, ona boş vədlər verib, sülhməramlı kontingent komandanlığının buna əməl etməkdə maraqlı olmadığını görən Azərbaycan tərəfindən bir qrup vətəndaş cəmiyyətinin fəalları, qeyri-hökumət təşkilatlarının nümayəndələri, ekoloqlar və digər fəallar Şuşa-Xankəndi yolunda etiraz aksiyasına başladı. Sivil insanların bu əliyalın aksiyası Qarabağdakı erməni separatçıları ilə yanaşı rəsmi irəvanı da xeyli dərəcədə qorxuya salmağa başladı.

Elə bunun nəticəsidir ki, Paşinyan komandası və qondarma xunta rejim tərəfindən Azərbaycanın Xankəndinə hücum etməyə hazırlaşdığı ilə bağlı dezinformasiyalar bir-birini əvəz etməyə başladı. Sülhməramlılar dərhal aksiya iştirakçılarının ekoterrora son qoyulması ilə bağlı beynəlxalq hüququn tam dəstəklədiyi aksiyasından narahatlıq keçirərək Laçın yoluna əlavə qüvvələr cəmləşdirdi, pulemyot, qumbaraatan və digər ağır texnikalarla azərbaycanlı etirazçıların qarşısına çıxdılar. Lakin onların da bu canfəşanlığı heçnəyi dəyişmədi. Rəsmi Bakı göstərdi ki, Azərbaycanın tələbləri yerinə yetirilməyənə kimi daha geri addım atılmayacaq.

Aksiyanın 3-cü günün getdiyini nəzərə alsaq, elə etirazların ilk axşamından etibarən sülhməramlı kontingent qarşısını kəsdiyi azərbaycanlı nümayəndə heyyətinin önünə dəmir arakəsmələr qoymaqla Şuşa-Xankəndi yolunu blokladı. Bunun ardınca ötən gün Rusiya hərbi kontingentinin aksiyanın keçirldiyi ərazinin 20-30 metrliyinə modul tipli yataqxanalar gətirərək düz yolun ortasında qurması bu, həmin istiqamətdə ermənilərin Qarabağdan Ermənistana yeganə yolu olan Laçın yolundakı mümkün gediş-gəliş ümidlərinin üstündən daha uzun müddətlik xəttə çəkmiş kimi görünür.

Azərbaycanlı ekoloqların, vətəndaş cəmiyyəti fəallarının, qeyri-hökümət təşkilatlarının nümayəndələrinin iştirakı ilə davam edən aksiyaların daha da geniş vüsət aldığını, Bakının tələbləri yerinə yetirilməyənə kimi geri addım atılmayacağını anlayan Ermənistan rəhbərliyi dərhal hiyləgər gedişlər etməyə başladı.

Baş nazir Nikol Paşinyanın əmri ilə Ermənistan Qarabağ bölgəsindəki ağır hərbi texnikanın böyük hissəsini çıxarmaq qərarını verildiyə ilə bağlı xəbər da məhz bu cür dezoinformasiyalardan hesab edilə bilər. Ermənistan hakimiyyəti bununla Azərbaycanı inandırmağa çalışdı ki, yol açılsa biz Qarabağdakı qeyri-qanuni silahlı birləşmələri və texnikaları ərazidən çıxarda bilərik.

Bu məqamda Paşinyanın aylar öncədən ən yaxın tarixə kimi tez-tez qeyd etdiyi, Qarabağ ermənilərinin məsuliyyətini rəsmi İrəvanın üzərindən atdıqları ilə bağlı mənzərə yaratmağa çalışdığı həmin açıqlamanı xaırlamamaq mümkün deyil. Ermənistan baş naziri tez-tez qeyd etməyə başlayıb ki, Qarabağdakı qeyri-qanuni silahlı birləşmələrə görə məsuliyyəti Ermənistan daşımır, oradakı separatçı qurumun fəaliyyəti İrəvanın fəaliyyətindən tamamilə ayrıdır və İrəvan Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti nəzarət zonasındakı təxribatlara, hadisələrə görə məsuliyyət daşımır. Amma indi isə Nikol Paşinyan bəyan edir ki, Qarabağ bölgəsindəki ağır hərbi texnikanın böyük hissəsini çıxarmaq istəyir.

Bəs oradakı hərbi birləşmələr və hərbi texnikanın Ermənistana heç bir aidiyyatı yox idi, bəs buna görə rəsmi İrəvanı ittiham etmək yersiz idi? İndi nə oldu, nə dəyişdi ki, Ermənistan rəhbərliyi Qarabağdakı qeyri-qanuni erməni silahlı birləşmələrini və onların hərbi texnikalarını ərazidən çıxartmaq sözü verir? Demək ki, Nikol Paşinyan uzun müddətdir pərdələməyə çalışdığı fəaliyyətlərini özü də bilmədən ifşa etmiş oldu. Demək ki, Qarabağda törədilən təxribatlara görə də, oradakı hərbi birləşmələrə görə də ən əsas məsuliyyətlərdən biri ilə Nikol Paşinyan hakimiyyətinin üzərinə düşür.

Aydın olur ki, özünü bütün dünyaya "sülh quşu" kimi təqdim etməyə çalışan Paşinyan əslində bölgədə bu qanunsuz hərbi birləşmələrin fəaliyyətində ən maraqlı tərəflərdən biridir ki, bölgədə davamlı sülhə nail olmasın, Qarabağda sabitlik bərqərar olmasın və iki xalq arasında düşmənçilik ritorikası saqqız kimi uzanaraq, gələcək nəsillərə ötürülsün.

Bu proseslər fonunda isə Fransanın Azərbaycanı qeyd-şərtsiz Laçın yolunu açmağa çağırması isə onların bölgə üçün nə qədər yad ünsür olduğunu növbəti dəfə göstərir. Çünki baş verən prosesləri yaxından izləyən hər kəs yaxşı bilir ki, yolu kəsən Azərbaycan tərəfi - aksiya iştirakçıları yox, sülhməramlı kontingentdir.

Yola dəmir arakəsmələr düzüb, əli silahı aksiya iştirakçılarının qarşısında dayanan da, etirazların baş verdiyi istiqamətdə yolun ortasına modul tipli yataqxanalar yerləşdirən də Rusiya sülhməramlı kontingentidir. Çünki aksiya iştirakçıları dinc erməni əhalisinə məxsus mülki maşınların, təcili yardım maşınlarının keçidinə şərait yaratmağa hazır olduğunu aksiyanın ilk günündən elan edirlər. Ancaq neçə gündür ki, ekofəallar bunun üçün öz köməkliklərini təklif etsələr də, əlaqə vasitələrini internetlə yaysalar da, qarşı tərəfdən hər hansı bir müraciət edən olmayıb. Azərbaycan XİN-in ərazilərimizdə yaşayan ermənilərin humanitar ehtiyaclarını qarşılamağa hazır olduğunu bəyan etməsi isə bir daha rəsmi bakının nə qədər humanist və insanpərvər olduğunu nümayiş etdirir.

Bəli, Azərbaycanın məramı, məqsədi talançılığa son qoymaq, yad ünsürlərin bölgədən çıxarılmasının təmin edilməsidir. Sonrasını onsuz da dövlət başçısı hər çıxışında dəfələrlə qeyd edib: Qarabağdakı yerli ermənilər Azərbaycan vətəndaşlarıdır və onların digər azsaylı xalqların nümayəndələri kimi Azərbaycan qanunvericiliyinin onlara verdiyi hüquqdan istifadə edərək bu ölkənin vətəndaşı kimi qalıb, yaşamaq haqqı var.

Azərbaycanın yeraltı və yerüstü sərvətini - mədənlərini qanunsuz istismar edən, ekoloji terrora məruz qoyan dəstənin başında qeyd-şərtsiz Ruben Vardanyanın adını çəkmək olar. Rəsmi Bakı çox gözəl anlayır ki, Azərbaycan ərazisində pozucu, təxribatçı, talançı fəaliyyətlə məşğul olan, 30 il işğal dövründə olduğu kimi bu gün də sülhməramlıların gözü qarşısında eyni fəaliyyətlərini davam etdirən separatçı rejim qalıqları torpaqlarımızdan çıxarılmayana kimi Azərbaycana rahatlıq yoxdur, bölgədə sabitliyi, Ermənistanla-Azərbaycan arasında sülhü gözləmək mənasız, özünü aldatmaqdan başqa bir şey deyil.

Bunun üçün mütləq şəkildə Vardanyan Qarabağı tərk etməlidir. Onun qanunsuz şəkildə Xankəndinə gəlməsi və Azərbaycanla bağlı açıqlamaları sülh prosesinə zərər vurmaqdan başqa bir şey deyil. Əgər aidiyyatı aktorlar Vardanyanı və hərbi birləşmələri oradan çıxartmasalar yeni hərbi əməliyyatlar istisna edilmir.

Kremlin bu günkü "Rusiya, Ermənistan və Azərbaycan başçılarının görüşü hələ razılaşdırılmayıb" açıqlamasından da aydın anlamaq olur ki, rəsmi Bakı tələbində və məqsədində qərarlı və qətiyyətlidir. Nəzər alınsa ki, indiki situasiyada Xankəndinə giriş-çıxışın təmin olunmasında Paşinyan və ətrafı çox maraqlıdır və bu durumdan ən çox narahatlıq keçirənlərdən biri də məhz odur, demək ki, Ermənistan baş naziri Əliyevlə masa arxasında oturmaq da istəyə bilər.

Başına gələn başmaqçı olar

Amma Bakı 44 günlük müharibənin sona çatmasından bu yana geridə qalan 2 il ərzində Ermənistan rəhbərliyindən 10 noyabr üçtərəfli bəyanatı, Brüssel görüşləri, Soçi və Praqada bir araya gəldikləri zaman dəfələrlə vədlər, sözlər, imzalı sənədlərə şahid oldu. Lakin onların bu gün heç biri faktiki olaraq icra edilmir, əksinə razılaşdırılan bəyanatların qüvvədən düşməsi üçün rəsmi İrəvan manipulyasiyalardan əl çəkmir.

Bu isə rəsmi Bakının daha sərt qərarlar qəbul etməsinə gətirib çıxarır ki, biz bunun qısa ssenarisinə Laçın yolunda şahid olduq. Bunu Bakının nəbz yoxlaması da adlandırmaq olar. Ermənistan, separatçı rejim və onalara havadarlıq edən qüvvələr görsünlər ki, bir qrup ekoloqların, vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələrinin 2 gün yolu bağlaması erməniləri hansı vəziyyətlə üz-üzə qoydu.

Sosial şəbəkənin erməni seqmentindəki məlumatlardan da aydın görünür ki, hazırda Qarabağda Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti məsuliyyət zonasındakı erməni separatçılar arasında təşviş və xaos hökm sürür. Belə ki, artıq separatçıların yanacaqla bağlı böyük çətinlikləri yaranıb. Buna görə də onlar "ekonom rejim"ə keçməli olublar. Yaranmış vəziyyətdən böyük qorxu keçirən təşviş içindəki separatçılar benzin, dizel yanacağı və maye qazla bağlı çatışmazlıq yaşayırlar.

Bu hələ başlanğıcıdır. Bakı mesinc verdi ki, Ermənistan konstruktivlik nümayiş etdirməyəcəyi təqdirdə separatçılar daha ağır mənzərə ilə üz-üzə qalacaqlar. İndi hər şey Ermənistanın və havadarlarının növbəti addımından asılıdır.