Son dəqiqə
Türk mifologiyasında ağac kultu.
Türk etnik-mədəni ənənəsinə nəzər saldıqda ağac kultu türk təfəkküründə yaradılış səbəblərinin başlıca motivlərindən biri olduğunu görürük. Bu düşüncəyə görə ilk insan doqquz budaqlı bir ağacın altında yaradılmışdır. Türk mifologiyasında “Övliya Ağac” Tanrıya qovuşmanın yoludur. Inanca görə müqəddəs ağaclar gözlə görünməyəcək qədər göylərə yüksələr və işıq dolu cənnət aləminə çatar. Beləliklə, “Övliya Ulu Ağac” türk xalqlarının təfəkküründə Tanrının ilahi xüsusiyyətlərini simvolizə edir. “Övliya ağac” mifologiyasına dair ədəbiyyatlarda “Dünya ağacı”, “Şaman ağacı” kimi adlara rast gəlinir. Şamanist türklərin ən müqəddəs bildikləri ağac, qayın ağacıdır. Müqəddəs sayıldığı üçün də “Bay qayın” deyilən bu ağac bütün şaman ayinlərində iştirak edər. Ağac motivi olan qayın Altaylarda, şaman ayinlərində, doğum, toy və bayramlarda əhəmiyyətli ünsürdür.
“Qaba ağac” anlayışına Kitabi-Dədə Qorqudda da rast gəlinir. Qabalıq, kobudluq ağacın ululuğuna, müqəddəsliyinə işarədir.
Bütün yuxarıda qeyd ediklərimizi nəzərə alaraq, deyə bilərik ki, hər bir böyük millətin genetik kodu onun mifologiyasının sirli dünyasında gizlənmişdir və hər bir qədim xalq bununla dünyada özünü tanıdır, eləcə də, türk xalqları. Belə ki, türk xalqları əzəmətli mədəniyyətinin izlərini öz inanc və kultlarında qoruyub-saxlamışdır.
Ş.MƏSTƏLİLİ
[/b][b]
