Asqırmaq başın içərisindəki həyati prinsipin, başlanğıcın spontanın özbaşına ifadəsi, ruhun təzahürü, tarazlığın pozulması və ya başın həyati qüvvəsinin bir hissəsinin itirilməsi, peyğəmbərliyin təsdiqlənməsi də hesab olunur.
Bəzi əfsanələrə görə isə asqırmaq insanın yaranışıyla bağlıdır.
Titanlardan biri və yaradıcı tanrı olan Prometey tərəfindən yaradılan insanın həyatının ilk əlaməti olaraq asqırmışdı.
Ravvinlər isə deyir ki, ilk dəfə Allah tərəfindən yaradılan insan həyatı boyu tək bircə dəfə asqırardı və həmin anda da ruhu tərk edərdi, yəni həmin şəxs ölərdi.
Yaqub peyğəmbər isə dünya ilə bu qədər tələsik ayrılmaq istəmirdi. Bütün ailə işlərini qurmaq, nəzərində tutduğu işlərlə məşğul olmaq istəyirdi. Allaha səcdə etdi, ikinci dəfə yenə onunla tutuşdu və səmimi şəkildə dua etdi ki, onu bu qanundan azad etsin. Onun duaları eşidildi və asqırdıqdan sonra artıq ölüm gəlmədi.
Dünyanın bütün çarları bu faktdan sonra qərara gəldilər ki, asqırmaq minnətdarlıq və təşəkkürlə qarşılanmalıdır. Ömrün uzanması arzusu ilə dilə gətirilməlidir. Asqırmağın sınanılması tarixi o qədər qədimdir ki, Aristotel belə özünün “Problemlər” adlı araşdırmasında onun mənşəyi haqqında dəqiq bir qərara gələ bilməmişdi. Onun qənaətinə görə ilkin insanlar beynin ən başlıca, vacib, ruhun yaşadığı hissəsində yerləşən zəka bəzən insan asqıran zaman özünü göstərir.
Buna görə də asqıran insana müxtəlif şəkildə arzular səsləndirilir. Qədim romalılar və yunanlar deyərdilər ki, “Çox yaşa! Sağlam ol! Yupiter səni qorusun!” və s.
Professor Teylor asqırmaq haqqında yazır: “Avropa və Asiyada, bir sıra başqa ölkələrdə, xalqlarda asqıraq haqqında fərqli xurafatlar mövcuddur. Yunanıstan və Romanın antik Odissey əsərində Telemaxın xoşbəxt asqırması, bir əskərin asqırması və əskərlər arasında ortaya çıxan tanrıya ibadətlə dolu bir ünləmin, nidanın Ksenofond tərəfindən xeyirli bir işarət əlamət olaraq dəyərləndirmişdi.
A.Petroniy xatırladır ki, asqıraq səsi eşidildikdən sonra mütləq “Sağlam ol” demək lazımdır ki, asqırağı alqışlayasan. O qeyd edir ki, hətta həddən artıq pedantizmə malik olan Tiberius belə bu adət-ənənəyə əməl edirdi.
Hindli asqırdıqda ətrafındakı insanlar “Yaşa” deyir, cavab olaraq isə asqıran şəxs “Sizinlə bahəm” deyə cavab verir.
Hətta söyləncələrə görə Aristotel - “Nə üçün günortadan, gecəyarıya qədər asqırmağın yaxşılığa, gecə yarıdan günortaya qədər olan vaxt ərzində asqırmağın” isə bədbəxtliyə işarə etməsinə cavab tapa bilməmişdi.
Müəllif: Firəngiz Rüstəmova
"FOLK VƏ YA XALQ TƏBABƏTİ" kitabından
