-Asqırmaq çox zaman allergiyanın, soyuqdəymənin xəbərçisi ola bilir. Amma Azərbaycanda bu refleksə qarşı demək olar ki, hamıda eyni reaksiya vardır. Belə ki, tanıdın və ya tanımadın, olduğun yerdən və şəraitdən asılı olmayaraq əgər biri asqırarsa mütləq kimliyindən asılı olmayaraq ətrafdakılar “Sağlam ol”, “Səbr gəldi” və ya “Ya Allah” deyir. Biri söhbət edən zaman kim isə asqırarsa o zaman “Bax Allah şahiddi. Səbr də gəldi” deyə daha da əminliklə danışır. Hətta tək, yəni bir dəfə asqırmaq, xeyirliyə yozulmur, cüt asqırmaq isə yaxşı əlamət hesab edilir. Kim isə özünün, əzizlərindən birinin xəstəliyini beynində götür-qoy edən zaman ətrafdan əgər tək səbir gəlirsə pis əlamətə yozulur, cüt gəlirsə səbir yaxşı əlamətdir və xəstənin sağalacağına işarədir.
1. Asqırmaq sözünün deyilişi əksər dillərdə təxminən bir-birinə oxşardır- rus dilində “апчхи”, ingilis dilində “achoo”, fransız dilində “atchoum”, alman dilində “hatschie”, ispan dilində “achu”, italyan dilində “etchiu”, polyak dilində “apshik”, yapon dilində “hakushon”, türk dilində “hapşırmak” kimi səslənir.
2. Müxtəlif ölkələrdə asqırmağa müxtəlif formada qarşılıq verilir. Rusiya da “Будь здоров!”, ingilislərdə “Bless You”, Türkiyədə “Çok yaşa”, Azərbaycanda isə “Sağlam ol!” deyilir.
5. Asqırmaq elə bir refleksdir ki, onu saxlamaq olmur.
Əgər burnu sıxmaq vasitəsilə onun qarşısını almaq istərsələr, o zaman qulaq pərdəsinin yırtılmasına səbəb ola bilər. Bunu edən bir çox insanın burnundan qan açılmış, bəzilərinin isə hətta kor olması və ya ölməsi baş verir. Ağzı və ya burunu sıxıb asqırarkən beyində güclü təzyiq yaranır və beyin damarlarında anevrizma olarsa onun partlamasına və kəllədaxili qansızmaya gətirib çıxara bilir.
7. Asqırmanın mərkəzi aşağı beyin yarımkürəsidir. Beyinin bu hissəsinin zədələnməsi asqırma qabiliyyətinin itirilməsinə səbəb ola bilər.
8. Asqırmaq insan bədənini qoruyur, infeksiyanı, allergeni mexaniki yolla xaric edir.
9. Bir asqırmada insanın ağzından 40.000 damla sıçrayır. Ona görə də ictimai yerlərdə insan asqırdığı zaman burun və ağzını tutmayanlar ətrafda olan ən azı 150 nəfərə mikrob yoluxdura bilərlər.
11. İnsanlar yuxuda asqırmırlar. Çünki reflex sinirləri də həmin vaxt dincəlir.
12. İnsanların 18-35 %-i günəş və ya gur işığın təsirindən, soyuq havanın təsirindən, gərgin psixoloji durumlarda, tozdan, bitki və ağacların çiçəklərindən asqırırlar.
Müəllif: Firəngiz Rüstəmova
"FOLK VƏ YA XALQ TƏBABƏTİ" kitabından