Musiqi və sağlamlıq - bu anlayışlar bir-birinə çox yaxındır.
Bu gün bir çox musiqiçilərin həyat və yaradıcılıqları ilə maraqlansaq görərik ki, onların çoxu nəinki musiqiçi, eləcə də həkimdirlər. Belə insanlar bu iki sahəni bərabərləşdirərək dərindən məşğul olub, həqiqətən də musiqi terapiyası ilə insanları müalicəyə çağırıblar.
Alman həkimləri adi müalicədən başqa xəstələrə musiqi terapiyası da məsləhət görürlər, belə ki, Bethoven, Motsart, Şopen, Bax və digər bəstəkarların əsərlərini dinləmək çox xeyirlidir.
Məşhur rus alimləri V.M.Bexterev, İ.M.Seçenov və başqaları da qeyd etmişdilər ki, musiqi əsəb sisteminə, tənəffüs orqanlarına, qan dövranına böyük təsir edir. Musiqi arterial təzyiqi qaldıra və endirə bilər.
Kibela
Kibela qadının, doğumun himayədarı və məhsuldarlıq tanrıçasıdır. Ölmüş təbiəti canlandıran və məhsuldarlıq tanrıçası olduğuna görə, “Bel-bela” sözü ilə bizdə “bol-bolluq” bildirən söz, həm məna, həm də deyilişcə eynidir. Hər zaman qucağında uşaqla təsvir edildiyinə görə isə “bala və bela” ifa-dəsi ilə də eynilik görünür. Doğuşdan sonra olan bəyaz rəngli ağız südünə“bulama/mama” deyirlər. Ana tanrıça həm də musiqinin himayədarı idi. Kibelanın çox sayda, əlində qavalla təsvir edilmiş heykəlləri vardır.
Həmin vaxt bizim qaval kimi tanıdığımız zərb aləti “Timpan” iki metal qapaqla çalınan zərb aləti isə “kimval” adlanırdı...
Hazırda muğam ustalarımızın istifadə etdiyi zərb alətinin adı bizə “qaval” kimi gəlib çatmış və “kimval” sözünə çox bənzəyir. Hər ikisi isə zərb alətidir və kult hesab edilirdi. Bu gün muğam ustaları xanımlarımız əlində qaval ilə ifa edərkən Ana tanrıçanın-ilahənin simvoluna çevrilirlər. Bəlkə də bir anlıq da olsa məqama çataraq tanrıçanın-ilahənin özü olurlar. Kibela Qaval... Ki/Qa; Kadın/Qadın... Qaval; Qa/Qadın, Val/Bela tanrıça-ilahədir. Heç bir xalqda qavalı Azərbaycan, yəni həm də Kibela kimi saxlamaq adəti yoxdur.

Müəllif: Firəngiz Rüstəmova
"FOLK VƏ YA XALQ TƏBABƏTİ" kitabından