"Özüm hökm edəcəyəm hər şeyə" - Tuvalı şaman Monquş Kenin Lopsan

Monquş Kenin Lopsan
Tuva türklərinin yaşayan canlı əfsanəsi, qamı, yazarı, fikir adamı, şairi Monquş Kenin Lopsan 1925 – ci ildə dünyaya gəlib.
Qamlıq fəaliyyəti ilə əlaqədar Amerikadaki Ruhaniyyat Mərkəzi tərəfindən Dünyanın yaşayan ağ şamanı seçilib.
Tuvada faəliyyət göstərən “Dınqır”(“Şaman dəfi”) cəmiyyətinin rəhbəridir.

Alqışların əks – sədası
(ixtisarla)
* * *
Dünyada uzun müddət yaşamışam,
Bilirəm bilirəm gerçək və yalan.
Gəzin başdan ayağa bütün Tuvanı,
Görün tapa biləcəksiniz tək bircə Şaman?!
Deyim onu indi harda görə bilərik?
Səhnədə bəlkə də, o da bəzən!
Və dəfələrlə eşitmişəm
Qədim və qəribə deyə danışılan dövrün Alqışlarından.
İndi elə də qorxunc deyillər
Bəlkə də kimlərə görəsə gülüncdür
Bu qədim dövrlərdən qalan ilahilər,
Bu qədim sehrlər.
Amma heç vaxt unuda bilmərəm
Yerli torpaqların ixtiyarlarını
Onlar ayrılmamışdan öncə şərqi oxuyurdular
qırmızı duz almağa getdikləri bu qəribə dünyadan.
Xatirələrinə alqış adamaq barəsində aldım qərar:
Seçməkdən xoşları gələn insanların
Çıxışları bitəndən sonra
Burda açılacaq qalın cildli kitablar!


Birinci alqış

Yanıma yeddi almaz qoymuşam -
Yeddi şaman var ailəmdə,
Mən ailənmin ən cavanıyam
Mən yeddinin içində ən güclüsüyəm!
Qam qamlamağı gecə boyunca
Lap gənc yaşlarımdan öyrənmişəm,
Gedəcəyim iki tərəf var:
Qaranlıq vecimə deyil, xəfif işıq də həmçinin.
Parlaq Ay ilə olduğu kimi,
Qaranlıqda da görə bilirəm,
Səbəbsiz deyil, yox, məni güzgü adlandırmaqları
Sehrli güzgüyəm mən.
Məndə çox güclü zərbə var
Adı Orbadır.
Haqqımda pis fikirləşənlər,
ən dəhşətli taleh sizi gözləyir.
Və qonaqlarıma qarşı pis davranmayanlar
Bütün pisliklərdən qorunacaqlar.
Xəstəliklər yayılanda kəndlərdə -
Onları mağaraya aparacağam!


İkinci alqış

Mən bilgə insanam, eyni zamanda da çalışqan
Çox xəstənin dərdinə olmuşam əlac.
Suyun ruhu ilə, dostum,
Yer üzünün ruhları ilə birgə.
Şüüalar göy üzündə parıldayanda,
Baharda yaşıllıqlar ətrafı bürüyəndə,
Mənim dövrüm başlayır.
Onda mən güclü oluram.
Ruhun xəstədir sənin, çünki
Ormanın ruhunu aşağıladın,
Ona nəzirlər vermədən
Lazımsız yerə ağacları baltaladın.
Niyə qəzəbləndi Tanrı?!
Bu dəli adamlar əllərinə balta aldılar deyəmi?!
Baxın, əlləri
O gündən bəridir necə əyilib və necə də zəif!
Yeməkləri daha gözəl bəzəyin,
Bir qədəh içkidə arındırın çarxları!
Yoxa çıxacaq xəstəliklər,
Özüm hökm edəcəyəm hər şeyə.
Bacararam!
Özümə arxayınam!

Çevirəni: Oktay Hacımusalı