Azərbaycanda da tibbin, təbabətin tarixi Qədim Misir, Şumer dövlətində olduğu qədər çox-çox qədimdir. Bu fikri vətənimizdə aşkar edilən arxeoloji tapıntılar sübut edir.
Azərbaycanda da təbabətin və tibbin tarixi çox qədimdir və neolit dövrünə təsadüf edən kəllə-beyin əməliyyatları-nın aparılması arxeoloqlarımız tərəfindən aşkarlanmışdır.
Belə ki, kremasiya adəti Qafqaz neoliti üçün yeni bir faktdır. İsmayılbəytəpədən başqa, Aruxlo neolit dövrü yaşayış yerinin qazıntıları zamanı da kremasiya adəti izlənilmişdir. Kremasiya adətindən başqa burada trepanasiya hadisəsi də izlənilmişdir.
“1A” kvadratında aparılan qazıntılar zamanı səpələnmiş halda insana məxsus sümüklər aşkar edilmişdir. Kəllə sümüyünün sol Parietal təpə nahiyəsində tibbi müdaxilə yolu ilə (trepanasiya) açılmış iki dəlik mövcüddur. Hər iki dəlik trepanasiya dəlmə (Drilling) metodu ilə açılmışdır. Trepanasiya hadisəsi Qafqazın həmdövr abidələri içərisində Çalağantəpə yaşayış yerinin qazıntıları zamanı aşkar olumuşdur. Lakin İsmayılbəytəpədə aşkar olunan trepanasiya hadisəsi əməliyyatın mürəkkəbliyi və pasiyentin əməliyyatdan sonra uzun müddət yaşaması ilə fərqlənir.
Azərbaycanda tibbin min illərlə ölçülən qədim tarixi var. Ölkəmizdə təbabətin tarixi Qədim Misir, Şumer qədər dərin köklərə malikdir. Tibb sivilizasiyanın qaçılmaz bir hissəsidir və Azərbaycanda e.ə. IV minillikdən b.e. qədər yüksək səviyyədə inkişaf etmiş sivilizasiya olmuşdur.
Gültəpə, Mingəçevir və Xanlar ərazisində əkinçiliklə bağlı elə həmin yaşda olan qədim yaşayış məntəqələri bu fikri sübut edir.
Müəllif: Firəngiz Rüstəmova
"FOLK VƏ YA XALQ TƏBABƏTİ" kitabından