Tibb bacısı — ixtisası üzrə təhsil almış həkim, laborant, xəstə baxıcısı kimi sağlıq personalı ilə iş birliyi edərək xəstənin müalicəsinə şərait yaradan şəxsə verilən addır. 12 may Florens Naytingeylin doğum günüdür. Hər il dünyada Tibb bacısı Günü olaraq qeyd edilir.
Müasir tibb bacısı, daha doğrusu şəfqət bacısı peşəsinin qurucusu: Florens Naytingeyldir. O, 12 may 1820-ci ildə, Florensiyada zəngin bir aristokrat ailəsində doğulub. Qədim Yunan, Latın, Fransız, Alman, İtalyan dillərini bilən ziyalı bir xanım olmuşdur. Florens Naytingeyl bu sözləriylə məşhurdur: Tanrının ən dəyərli hədiyyəsi olan həyat, çox vaxt tibb bacısının əllərinə həvalə olunmuşdur.
Şəfqət bacısı peşəsini dəqiq öyrənmək üçün Yunanıstan, Misir, Germaniya kimi dövlətlərdə təhsil aldı. 1854-cü ildə Krım müharibəsində Florens özünün şəfqət bacısı və rahibələrdən ibarət 38 nəfərlik köməkçisi ilə Türkiyəyə Üsküdara, sonra isə Krıma yaralılara yardım etməyə gedir. Onun işlədiyi 6 ay ərzində lazaretlərdə ölüm%-i; 42-dən 2.2% -ə enir. 1856-cı ildə Florens Krımda dağın zirvəsində, Balıklav adlanan yerdə öz pulu ilə ağ mərmərdən; Krım müharibəsində həlak olmuş əsgərlərə, həkim və tibb bacılarına xaç şəkilli abidə qoydurmuşdur. Krım müharibəsində Florensi bir qəhrəmana çevrilmişdi. Cəbhədən qayıtdıqdan sonra da əsgərlər onun haqqında əfsanələr danışmaqda davam edirdilər. Florensi “çıraqlı xanım, ledi” adlandırırdılar. Çünki Florens əlində lampa gecələri palatada yaralılara nəzarət edərdi.
1856-cı ildə İngiltərəyə qayıdan Naytingeyl orduda tibbi xidməti yenidən yaratdı. Statistika yaradıldı, palatalar ventilyasiya və kanalizasiya ilə təmin edildi. 1859-da isə Kral statistik cəmiyyətinin üzvü oldu.
1883-cü ildə Naytingeyl Qırmızı xaç, 1907-ci ildə “Xidmətlərinə görə”ordenlərlə təltif edilib. 1912-ci ildə Qırmızı xaç və Qızıl aypara cəmiyyətləri Florens Naytingel medalı təsis ediblər. 12 may Florens Naytingeylin ad günü münasibətilə Beynəlxalq Tibb bacısı günü elan edilib. Londonda onun həyatını, qəhrəmanlıqlarını təcəssüm etdirən muzey fəaliyyət göstərir, onun haqqında bir neçə film çəkilib. 10 funt sterlinqin bir tərəfində onun rəsmi həkk edilib. Onun şərəfinə Florens asteroidi və poçt markası var.
Tibbdə Florens Naytingeylin şərəfinə; Florence Nightingale effecti deyilən sindrom vardır ki, xəstənin qayğısını çəkən həkim və ya şəfqət bacısında bu diqqət məhəbbətə çevrilə bilir.
İlk Türk tibb bacısı: Səlçuq dövründə yaşamış olan Gövhәr Nәsibәdir. Melike İsmetüddin Gevher Nesibe Hatun və ya Gevher Nesibe Sultan; Səlçuqlu Hökümdarlarından II Kılıçarslanın qızıdır. Dəqiq doğum tarixi bilinmir, amma 1204 –cü ildə vərəm xəstəliyinə yaxalanaraq Kayseridə vəfat etmişdir. Azərbaycanda isə ilk tibb bacısı Nigar Hüseyn Əfəndi qızı Şıxlinskayadır.
Hazırladı: F. Rüstəmova