Keysəriyyə əməliyyatı qadinin həyatı və sağlamlığına təbii doğuşa nisbətən 12 dəfə artıq təhlükə yaratdığından yalnız ciddi göstəriş olarkən yerinə yetirilir. Göstərişlər mütləq və nisbi olmaqla 2 qrupa bölünür.
Mütləq göstərişlər:
-Tam plasenta gəlişi
-Mütləq dar çanaq
-Klinik dar çanaq (dölün baş ölçüləri ilə qadının çanaq ölçülərinin uyğunsuzluğu)
-Şiddətli qanaxma fonunda qeyri-tam plasenta gəlişi
-Doğuşa hazır olmayan doğuş yolları və qanaxma fonunda normal plasentanın vaxtından əvvəl ayrılması
-Kiçik çanaq orqanlarının doğuşa mane olan şişləri
-Uşaqlıq boynu və uşaqlıq yolunun kobud çapıqları
-Uşaqlığın cırılma təhlükəsi
-Doğuşa hazır olmayan doğuş yolları və effektiv olmayan konservativ müalicə fonunda ağır hestoz
-Uşaqlıqdakı çapıq toxumanın zəifliyi
-Ekstragenital xərçəng və uşaqlıq boynu xərçəngi
-Ciddi ekstragenital patalogiya (məs: gözün tor qişasının aralanması, ağır miopiya, ürək-damar sistemi xəstəlikləri və s.)
Nisbi göstərişlər:
-Konservativ müalicənin effektiv olmaması fonunda doğuş anomaliyaları;
-Hər hansı bir digər akuşer patalogiyası ilə birlikdə çanaq gəlişi
-İlk dəfə doğan qadının 30-dan çox yaşının olması və ya ağırlaşmış akuşer anamnezi
-Uşaqlığın inkişaf qüsurları
-Dölün bətndaxili hipoksiyası
-Göbək ciyəsi gəlişi və düşməsi
-Hər hansı bir digər patalogiya ilə birlikdə uzun müddət sonsuzluq
-30-dan çox yaşı olan qadında 39-40 həftədən artıq hamiləlik
-Süni mayalanma
-Dölün biri və ya hər ikisi köndələn vəziyyətdə və ya hər ikisi çanaq gəlişi vəziyyətində olmaqla çoxdöllü hamiləlik
Əks göstərişlər:
-Dölün bətndaxili tələf olması
-Terminal vəziyyət
-Dölün eybəcərliyi
-Qadında kəskin yoluxucu xəstəlik
-Uzun müddət (24 saatdan çox) çəkən doğuş
-Uşaqlıq yolu vasitəsilə müayinələrin çoxluğu
-Akuşer maşasının qoyulması və vakuum-ekstraksiya cəhdləri baş tutmadıqdan sonra (ananın hər hansı bir infeksiyaya yoluxma, uşağın isə travmalı anadan olma riski olur.)
Keysəriyyə əməliyyatının yerinə yetirilməsi şərtləri:
-Dölün sağ və həyat qabiliyyətli olması;
-Qadının əməliyyata razılıq verməsi (həyati göstəriş olsa belə)
-Hamilədə hər hansı bir infeksiyaya yoluxma əlamətləri yoxdursa
Keysəriyyə əməliyyatının aparılmasının 2 tipi mövcuddur:
Ekstraperitonial (peritona toxunmadan) və trans (intra) peritonial
Hal-hazırda əsasən trans-peritonial üsul tətbiq edilir.
Əməliyyata hazırlıq:
Xəstədə HT 30 %-dən aşağıdırsa maye defisitini aradan qaldırmaq məqsədilə infuzion terapiya aparılır. Əməliyyat zamanı mümkün
ola bilən qan köçürülməsinə dair hazırlıq tədbirləri həyata keçirilir.
Qadının sidik kisəsi boş olmalıdır. Antibiotiklərlə profilaktika apa-
rılır. Mədə turşuluğunun azaldılması məqsədilə antasidlər verilir;
bu, narkoz zamanı mümkün ola bilən qusuntu kütlələrinin aspirasi-
yasının nəticələrini yüngülləşdirmək məqsədilə olunur.
Xəstəyə anesteziya və əməliyyatın xarakteri barədə məlumat veri-
lir və onun əməliyyata razılığı alınır.
Anesteziya-ümumi və ya regional(epidural) ola bilər.
Əməliyyatın gedişatı.
1.Uşaqlıq və dölün palpasiyası.
2.Qarın divarının kəsilməsi:kəsik orta xətt üzrə şaquli(orta-aşağı hissədə) və qasıqüstü nahiyyədə üfüqi istiqamətdə aparıla bilər.
II tip kəsik daha gec yerinə yetirilə bilir və nisbətən çox
qanaxma ilə müşayiət olunur.
3.Uşaqlıq divarının kəsilməsi- hazırda kəsik uşaqlığın əsasən aşağı
seqmentində əzələ liflərinə paralel aparılır.Belə kəsik növbəti hami- ləliklərdə çapıq toxumasının kənarlarının aralanması ehtimalını xeyli
azaltmış olur.
4.Dölün götürülərək plasentanın xaric olunması. Döl götürüldükdən
sonra qanaxmanı azaltmaq məqsədilə uşaqlıq əzələsinə uşaqlığın yığıl-
masını sürətləndirən preparatlar (oksitosin və.s) yeridilir. Plasenta xaric olunduqdan sonra uşaqlıq boşluğunun əl ilə müayinəsi aparılır (selikli qişaaltı miomanın diaqnostikası və döl yumurtası qalıqlarının xaric edilməsi məqsədilə).
5.Uşaqlıqda aparılmış kəsiyin tikilməsi
6.Qarın divarında aparılmış kəsiyə tikiş qoyulması
Keysəriyyə əməliyyatının yerinə yetrilmə metodikasında tətbiq olunan
bir sıra yeniliklər əməliyyatın daha tez yerinə yetirilməsinə, dölün tez
xaric olunmasına, qan itirmənin və əməliyyatdan sonrakı dövr ağırlaş-
malarının xeyli azalmasına imkan verir.
Əməliyyatdan sonrakı dövr:
I sutka-pəhriz stol N 0, qarın nahiyyəsinə soyuq kompress, tənəffüs gimnastikası, yataqda oturmağa icazə verilir.
II sutka-pəhriz N 0, ayağa qalxmağa icazə verilir. Bağırsaq parezinin
profilaktikası məqsədilə 400 ml hipertonik məhlul gündə 1 dəfə v/d ye-
ridilir, 0.05% prozerin gündə 2 dəfə 1ml olmaqla dərialtına yeridilir;
hipertonik klizma, serukal(2ml)
III sutka-pəhriz N 1, yerimək olar, tikişin sonasiyası, 6-7 sutka ərzində antibakterial terapiya, simptomatik terapiya, infuzion terapiya göstərişlərə əsasən aparılır. 8-9-cu sutkada qadın evə yazılır.