Müasir gadjetlər - istər tv, istər telefon, planşet, sizin orqan və beyninizə mənfi təsir edir.
Saglamolun.az medicina.az-a istinadən hazırda yaranmasında məhz telefonun böyük rol oynadığı xəstəliklərin siyahısını sizə təqdim edir.
1. Karpal tunel sindromu
Onu həmçinin bilək sindromu da adlandırırlar.
Ovucda, biləkdə sümüklə bağlar arasında sinir kanalının sıxılmasıdır. Son zamanlar geniş yayılıb, gənclərdə rast gəlinir. Əlin bilək üstü, ovuc hissəsi qıc olur, keyiyir, ağrıyır. Əldə bütün barmaqlar, çeçələdən başqa, ağrıyır. Getdikcə proses dərinləşir, insan komputerdə və ya telefonda yazı yaza bilmir, işləyə bilmir.
Sinirin ətrafı iltihablaşır. Alimlər sübut edib ki, uzun müddət, gündə məsələn 8-9 saat klaviaturada, telefonda yazı yazanlarda bu sindrom yaranır.
Necə müalicə olunur:
Əgər bu simptomlar varsa, ağrıkəsici, mazlar və s. vaxt itirməyin. Nevroloq və ya ağrı mütəxəssisinə müraciət edin. Əgər ilk başdan müalicə etsəniz, əməliyyatdan yan qaça bilərsiniz.
Bir müddət həmin əlinizə şina taxıla bilər və siz komputer, teletona fasilə verməlisiz.
2. Quru gözlər və ya komputer gözləri sindromu
Monitora gündə 3 saatdan artıq fasiləsiz baxanlarda yaranır. Göz bəbəkləri daralıb bir nöqtəyə baxır, uzağa baxmağı sanki yadırğayır, yorulur, qırpma hərəkətləri azalır. Nəticədə gözlər ağrıyır, qızarır, quruyur, boyun, başa ağrı verir. Göz yaşı kanalı da quruya bilər. Eləcə də müalicə almadıqda, simptomlar dərinləşib başqa göz xəstəliklərinə yol açır
Nə etməli?
Komputerlə iş zamanı hər 2 saatdan bir 20 dəqiqə fasilə verməli. Göz quruluğuna qarşı damcılar almalı. Uzağa baxmalı, tez-tez göz məşqləri edin, İldə bir dəfə oftalmoloq müalicəsindən keçin.
3. Eşitmədə pozulmalar
Qulaqcıqlar real təhlükə mənbəyidir. Bütün zəngləri də qulaqcıqla qəbul etmək eşitmə aparatını sıradan çıxarır. Gündə 85 desibeldən yuxarı küy təsiri qulaq içində olan xüsusi tükləri zədələyir. Nəticədə beyinlə qulaq arasındakı səs mübadiləsi pozulur. Müasir qulaqcıqlar maksimum 105 desibel yüksəkliyə hesablanıb. 5 dəqiqə bu səs kifayətdir ki, eşitmə zəifləsin.
Nə etməli?
Qulaqcıqdan fasilələrlə istifadə edin. Çalışın ən keyfiyyətli, standartlara cavab verən qulaqcıq alın. Qulaqcığa çox səs verməyin. Eşitmədə zəiflik olan kimi, LOR həkimə gedin.
4. Yuxusuzluq, yuxu pozulması
90% insanlar mütləq yuxudan əvvəl smartfonda vaxt keçirir. Smartfon ekranından gələn mavi işıq melatonin hormonunun sintezini pozur, beynin yuxuya getmə prosesini əngəlləyir, insanın bioloji ritmlərini pozur. Beyin bir neçə müddət oyaq qalır, yuxuya gedə bilmir. Sürətli yuxu fazası pozulur, hormonal balans dincəlmir, insan yuxudan doymadan oyanır.
Nə etməli?
Yatmazdan 2 saat əvvələ kimi telefondan uzaq durun. Heç olmasa yarım saat. Nəsə baş qatmaq istəyirsinizsə, kitab oxuyun.
Əgər heç ayrıla bilmirsinizsə, onda telefonda "Qiraət rejimi" qoyun, o mavi işığı bloklayacaq.
5. İnfeksion xəstəliklər
Hesablanıb ki, bir insan telefonunu hər 12-13 dəqiqədən bir gündə 80-90 dəfə yoxlayır. Telefon müxtəlif səthlərə qoyulur, əllər toxunur. Telefonun səthində 10 milyona yaxın bakteriya toplaşır.
Beləliklə, öz telefonunuz ən çirkli əşyaya, təhlükəli bakteriya mənbəyinə çevrilir.
Araşdırmalar göstərir ki, telefonda stafilakok, bağırsaq infeksiyaları, sineqnoy çöpü, ağciyər bakteriyaları ola bilər.
Nə etməli?
Telefonu xüsusi təmizləmə prosedurundan keçirməli. Bunun üçün xüsusi xidmətlər və xüsusi mikrofibrli parçalar var. Əllərinizi isə hər gün sabunla ən azı 12 dəfə yuyun.
