Qarğış - çox arxaik bir söz olan qarğış sözündə “qarğaşa”,“qarışıqlıq” sözü də gizlənib. Qarğış və lənətə bir çox dillərdə “curse”deyilir. İngilis, İrland, Fin d. “kirous“, Qazax d. “Karğıs”, Qırğız d. “karğış”, Moğol d. “Harah” və s. Məsələn, əfsanəyə görə Qarğaya Nuh peyğəmbər qarğadığına görə rəngi qara, adı isə “Qarğa” olub. Qarğış; qara, qaranlıq, qarğısözü ilə eyni kökdəndir. Qarğıdan əvvəllər ox, nizə də hazırlayıblar, ona görə qarğış da qarğıkimi dəlib keçə bilir. Göktürk türkcəsində “Karuç”deyilən söz var ki, mənası qarışıq, qara uc, qara nəticə deməkdir. Qarğış sözlə edilən ritualdır və ilk dəfə tanrılar tərəfindən edilib. Qarğış, lənət yalnız bir nəfərə də ola bilər, bir nəsilə də ola bilər. İlk dəfə qarğış Zeusun oğlu Tantala edilib. Lidiya çarı olan Tantal Olimp dağında tanrıların söhbətini eşidib insanlara danışdığına görə onun özü və nəsli lənətlənir və beş nəsil, yəni Atridlər nəsli ailə üzvləri bir - biri ilə qan düşmənliyi edir. Fivan çarı Laiyə onun oğurladığı uşağın atası qarğış etmişdi. Laiy öz oğlu Edipin əli ilə ölür və bundan sonra Edipin anası və övladları ölür. Fivan çarlarının ölümü haqqında miflər çoxdur. Zeusun yaxın qohumu və həm də tanrı olan Prometey insanların həyatını yüngülləşdirmək üçün onlara qığılcım, od verdiyinə görə lənətlənib və Qafqaz dağlarında zəncirlənib. Hər gün bir qartal isə onun qara ciyərini didərmiş. Lakin ölümlü insan olmayan Prometey bu əzablara dözür və Troya müharibəsi bitdikdən sonra Herakl onu azad edir. Nə üçün məhz Herakl onu xilas edir? Bəlkə Skiflərin/Quzların nəsli Heraklın oğlu Skifdən/Quzdan başlayır ona görə? Prometey əfsanəsi Kuryuko əfsanəsini xatırladır. İnquşlarda Tanrılarla mübarizə aparan mifoloji qəhrəmanı. Kuryuko isə Kazbek dağında zəcirlənir və ona cəza vermək üçün hər gün bir Qartal tanrının göstərişi ilə onun ürəyini didir. Ölümlə nəticələnən qarğışlardan başqa nəyə isə bir bitki və heyvana çevrilmələrlə bağlı miflər az deyil, yəni metamarfozalar. Məsələn, özünün sudakı əksinə vurulan Narciss elə nərgiz çiçəyinə çevrilir. Apollonun təsadüf zərbəsindən ölən Qiasint elə “Qiasint “çiçəyinə çevrilir. Tutanxamonun qarğışı, Əmir Teymurun kahinlərinin qarğışı haqqında da çox məlumatlar var. Tutanxamonun məqbərəsinin açılmasında iştirak edən, təxminən 17 - 25 nəfər alim və həkim müxtəlif səbəblərdən, qısa müddət ərzində dünyasını dəyişdi.
Araşdırdı: F. Rüstəmova