Bakının “benzin diplomatiyası” Cənubi Qafqazda uzun illərdir davam edən qarşıdurmanın yeni mərhələyə keçid ehtimalını gündəmə gətirib. Azərbaycan tərəfinin Ermənistana yanacaq daşıyan eşelon göndərməsi təkcə iqtisadi addım deyil, eyni zamanda siyasi mesaj kimi də qiymətləndirilir. Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan bu addımı açıq şəkildə alqışlayaraq regionda əməkdaşlıq imkanlarının genişlənə biləcəyinə işarə edib.

Lakin rəsmi İrəvanın müsbət reaksiyası fonunda erməni cəmiyyətinin bu məsələyə münasibəti birmənalı deyil. İllərlə formalaşdırılmış düşmən obrazı, revanşist ritorika və daxili siyasi qütbləşmə fonunda Azərbaycanla bu tip humanitar-iqtisadi təmasların cəmiyyət tərəfindən necə qəbul ediləcəyi əsas suallardan biri olaraq qalır. Bir tərəfdə bu addımı sülhə aparan rasional gediş kimi dəyərləndirənlər, digər tərəfdə isə “təhlükəli güzəşt” hesab edən qüvvələr mövcuddur.

Bakının benzin diplomatiyası doğrudanmı təxminən iki əsrlik münaqişənin yumşalmasına, qarşılıqlı etimadın formalaşmasına töhfə verə bilər? Paşinyanın siyasi iradəsi erməni ictimai şüurunda real dəyişiklik yarada biləcəkmi, yoxsa bu addım yalnız taktiki gediş olaraq qalacaq? Enerji üzərindən qurulan bu təmas modeli regionda dayanıqlı sülh üçün real zəmin yarada bilərmi?

Globalinfo.az-a danışan politoloq Oqtay Qasımov deyib ki, Azərbaycanın ardıcıl şəkildə atdığı addımlar həm Ermənistanla sülh quruculuğu prosesində irəliləyiş yaradır, həm də Cənubi Qafqazda daha təhlükəsiz mühitin formalaşmasına xidmət edir və gələcəkdə üçtərəfli münasibətlərin qurulmasına zəmin yarada bilər:

“Azərbaycan Ermənistanın tətbiq etdiyi tranzit məhdudiyyətlərinin aradan qaldırılması istiqamətində addım ataraq ölkə ərazisindən Ermənistan istiqamətində yüklərin daşınmasına şərait yaratdı. Bu, tərəflər arasında münasibətlərin normallaşması baxımından mühüm addımdır. Digər tərəfdən, Azərbaycanın Ermənistana enerji daşıyıcısı olan benzin və neft məhsulları göndərməsi həm münasibətlərin normallaşmasına, həm də İrəvanın maraqlarına uyğun strateji gedişdir. Bu addım Ermənistanın Rusiya və İrandan enerji asılılığını azaltmaq baxımından da önəmlidir.

Bütün bunlar Cənubi Qafqazda sülh üçün vacib addımlar sırasındadır. Sözügedən məsələni birdəfəlik həll kimi qiymətləndirmək olmaz, lakin təxminən 200 illik gərginliyin aradan qaldırılması istiqamətində mühüm mərhələdir. Hesab edirəm ki, erməni cəmiyyəti zamanla bu addımların əhəmiyyətini daha yaxşı anlayacaq və normallaşma prosesi tədricən intensivləşəcək.”