• Ana səhifə
  • Haqqımızda
  • Klinika haqqında
  • Reklam
  • Əlaqə
  • Xəbərlər
  • Araşdırma
  • Maraqlı
  • Səhiyyə
  • Gözəllik və təbabət
  • Əfsanələr və Mİflər
  • Foto və Video qalereya
  • Mədənİyyət
  • Bİoqrafİya
  • Klinika haqqında
  • Xəbərlər
  • Araşdırma
  • Maraqlı
  • Səhiyyə
  • Gözəllik və təbabət
  • Əfsanələr və Mİflər
  • Foto və Video qalereya
  • Mədənİyyət
  • Bİoqrafİya
Son dəqiqə
Gecə telefonla yatmamağınız üçün 5 kritik səbəb
66 faiz xəstəliklər qida ilə sağalır - Məşhur alimdən açıqlama
Son altı ayda bu ölkədə 2 mindən çox UNO görünüb - ŞOK HESABAT
Suriyada yeni hakimiyyətin qurulmasından sonra...
Həm arıq saxlayır, həm də ürəyə xeyirdir - Hazırda mövsümüdür
Dünya Müharibəsinin ayaq səsləri: Bu iki ölkə eyni anda hücuma başlayacaq
Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı razılaşma: Bakıya təhvil verilir...
120/80 təzyiqlə də infarkt mümkündür – Özümüzü necə aldadırıq?
İrəvan Bakı ilə “birləşir”: Paşinyan razılaşdı, dəhlizlə bağlı yenilik
Rusiyanın hərbi yük təyyarəsi İrəvana endi
Qadınlar neçə yaşda özünü qoca hiss edir?
Paşinyan-kilsə müharibəsində yeni mərhələ: II Qaregin əks-hücuma başladı
Bütün gözlər Kızılcahamamda: Ərdoğanın “tarixi çıxışı”ı başlayır
Banan qanı qatılaşdırır – Tromb yaradan qidalar
Taliban İrana xəbərdarlıq etdi
Qaraciyəri təmizləyir, saç köklərini qidalandırır - Unikal meyvə
Moskvaya strateji siqnal verildi: Plan hazırdır, Ukraynaya onlar nəzarət edəcəklər
Tramp düyməyə basdı: Üç ölkə Moskva və Tehrana görə hədəfdə – İrəvandan sürpriz rol
Cəfəri bu xəstəliklərin dərmanıdır
Ölkəmizdə nikah sayı artdı, boşanma azaldı
Sizin Reklam Burada
Tel: (+99412) 452 97 17
Mob: (+99450) 386 38 02
E-mail: [email protected]

11 ölkənin Zəngəzur toqquşması – Dəhliz savaşının miqyası böyüyür

Xəbərlər

15-09-2024, 17:43

11 ölkənin Zəngəzur toqquşması – Dəhliz savaşının miqyası böyüyür


Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin Azərbaycana səfəri, Prezident İlham Əliyevlə görüşməsi, habelə Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyanla telefon danışığı fonunda Zəngəzur dəhlizi ətrafında aktivləşmə müşahidə edilir. Xüsusilə rəsmi Bakı son bir neçə ayda apardığı intensiv və məhsuldar danışıqlarla koridorun açılması üçün regionda marağı olan bir çox ölkənin dəstəyini ala bilib. Bununla belə, həm Cənubi Qafqazda, həm də böyük güclər arasında Zəngəzur dəhlizinin açılmasını istəməyən ölkələr var. Dəhlizin açılmasını istəyən və istəməyən ölkələr onsuz da geosiyasi müstəvidə qütbləşirdi. Zəngəzur dəhlizi isə bu qütbləşməni daha da kəskinləşdirib.

Sual yaranır: Zəngəzur dəhlizinin açılmasını istəyən və istəməyən ölkələr hansılardır? Onların marağı, hədəfi və narahat edən maraqlar nələrdir?

Hesab edirəm, bu suallara cavab tapmaq üçün Zəngəzur dəhlizinin açılmasını istəyən ölkələrə həm Cənubi Qafqaz, yəni regional kontekstdə, həm də böyük güclər, yəni geosiyasi kontekstdə baxmaq lazımdır.

Qeyd edim ki, Azərbaycan və Ermənistanın məsələyə baxışı aydın olduğu üçün bu iki ölkənin mövqeyi yazıda əks olunmayacaq.

Gürcüstanın Zəngəzur dəhlizinə baxışı ehtiyatlıdır. Yəni rəsmi Tbilisi dəhlizin açılmasına qarşı olmasa da, narahatlığı var. Gürcüstanı narahat edən başlıca məsələ Zəngəzur dəhlizinin açılması və Ermənistanla Azərbaycanın sülh müqaviləsi imzalaması fonunda regional əhəmiyyətini itirməsidir.

Mövcud şərtlər daxilində Azərbaycan neft və qaz layihələrini Gürcüstanla icra edir. Bunun müqabilində Tbilisi həm gəlir əldə edir, həm də qeyd olunan təbii sərvətləri ucuz ala bilir. Zəngəzur dəhlizinin açılması fonunda isə Bakı bütün bunları həm də Ermənistanla edə bilər.

Türkiyə Zəngəzur dəhlizinin açılmasını birmənalı şəkildə istəyir. Ankaranın məsələyə baxışı Avropaya nəql ediləcək neft və qazın həcminin artması ilə bağlıdır. Daha dəqiq desək, Türkiyə Osmanlının bir zamanlar Baharat və İpək yoluna nəzarəti fonunda Qərbə qarşı etdiyi təzyiqi indi neft, qazla etməyi düşünür. Düzdür, Türkiyə Avropaya neft, qaz nəql etmir, amma Zəngəzur dəhlizinin açılması fonunda Bakının yeni layihələrlə nəql ediləcək neft və qazın həcmini artıracağını bilir. Türkiyə isə bunun Avropaya daşınmasında ötürücü ölkə kimi söz sahibi olmaqla Qərbə qarşı təzyiq rıçaqları əldə etməyi arzulayır. Bundan başqa, Bakının neft və qazın nəqlini artırması Türkiyənin də enerji asılılığına son verə bilər.

İran Zəngəzur dəhlizinin açılmasını birmənalı şəkildə istəmir. Tehranın məsələyə baxışı həm narahatlıq, həm də maraqlar kontekstində diqqət çəkir. Belə ki, İran dəhlizinin açılması fonunda regionda sərhədlərin dəyişəcəyini düşünür. Bu isə öz növbəsində Tehranın Avropaya əsas çıxışının bağlanması deməkdir. Bundan başqa Ermənistan ilə sərhəd İran üçün illeqal fəaliyyətlər üçün də vacibdir. Söhbət qanunsuz silah və narkotik dövriyyəsindən gedir. Tehran Ermənistan üzərindən Avropaya bu iki qanunsuz ticarəti aparır və nəticədə milyonlarla dollar vəsait əldə edilir.

Təbii ki, Tehranı narahat edən digər faktor da Azərbaycanla bağlıdır. Dəhlizin açılması fonunda Bakının güclənəcəyini bilən Tehran Qarabağ, Zəngəzurdan sonra hədəfin Cənubi Azərbaycan olacağını düşünür. Xüsusilə Ankara və Bakının bu istiqamətdə konkret plan üzrə hərəkət etdiyi fikri Tehranı siyasi paranoyaya salır.

Rusiya Zəngəzur dəhlizinin açılmasını istəyən əsas ölkələrdəndir. Kremlin məsələyə baxışı regional kommunikasiyalara nəzarət etməkdir. Ukrayna ilə müharibə kontekstində Qərbin sanksiyaları Kremlin gəlirlərinə ciddi təsir edib. Rusiya həm Qərbə qarşı təzyiqləri artırmaq, həm də əlavə nəfəslik əldə etmək üçün dəhlizin açılmasını istəyir. Onu da qeyd edim ki, 10 Noyabr bəyanatına görə, dəhlizin təhlükəsizliyini Rusiya təmin etməlidir.

Nəticə etibarilə Türkiyə, Rusiya Zəngəzur dəhlizinin açılmasını arzulayır, İran qarşı çıxır, Gürcüstan isə ehtiyatlı yanaşır. Lakin regional aktorlardan əlavə, dəhlizin açılmasına təsir edəcək əsas faktor geosiyasi aktorlardır.

Misal üçün, Çin dəhlizinin açılmasını istəyir. Pekin bunu “Bir kəmər, Bir yol” layihəsinin tərkib hissəsi olaraq görür. ABŞ isə dəhlizin açılmasında vəziyyətə görə hərəkət edir. Yəni açılma ehtimalı artdıqca qarşı çıxır.

Avropada dəhlizin açılmasında maraqlı olan əsas aktorlar Böyük Britaniya və İtaliyadır. Qarşı çıxan ölkə isə Fransadır. Makron hakimiyyətinin dəhlizə baxışı, yanaşması neqativdir.

Ümumiyyətlə, Zəngəzur dəhlizinin açılma ehtimalı hazırda 50 faizin üzərindədir. Təbii ki, bunun dəhliz və ya yol prinsipi ilə olacağı hələlik bəlli deyil. Bundan başqa, dəhlizə kimin nəzarət edəcəyi də fikir ayrılığı yaradan məqamlardandır.

Turan Rzayev
Globalinfo.az-ın siyasət yazarı

Oxunub: 157
Paylaş:
Digər xəbərlər

Xəbərlər

13-06-2024, 11:12

Bakının dediyi olacaq: İrəvan Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı qərarını dəyişdi

Xəbərlər

10-02-2024, 15:24

Türkiyədən mühüm AÇIQLAMA: Zəngəzur dəhlizi üçün geri sayım başladı

Xəbərlər

28-06-2022, 16:37

Türkiyədən İrəvana Zəngəzur xəbərdarlığı

Xəbərlər

7-12-2021, 19:48

Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı ŞAD XƏBƏR: Ermənistan bütün haqlardan MƏHRUM EDİLDİ – RƏSMİ

Xəbərlər

28-11-2021, 21:15

Azərbaycan xalqına BÖYÜK MÜJDƏ - İlham Əliyev ELAN ETDİ

Adınız:*
E-Mail:
Yorumunuz:
  • winkwinkedsmileam
    belayfeelfellowlaughing
    lollovenorecourse
    requestsadtonguewassat
    cryingwhatbullyangry
Kodu girin: *
yenilə, əgər kod görünmürsə
Gündəm
Gecə telefonla yatmamağınız üçün 5 kritik səbəb
66 faiz xəstəliklər qida ilə sağalır - Məşhur alimdən açıqlama
Son altı ayda bu ölkədə 2 mindən çox UNO görünüb - ŞOK HESABAT
Suriyada yeni hakimiyyətin qurulmasından sonra...
Həm arıq saxlayır, həm də ürəyə xeyirdir - Hazırda mövsümüdür
Dünya Müharibəsinin ayaq səsləri: Bu iki ölkə eyni anda hücuma başlayacaq
Son xəbərlər
  • Dünən, 22:46
    Gecə telefonla yatmamağınız üçün 5 kritik səbəb
  • Dünən, 21:46
    66 faiz xəstəliklər qida ilə sağalır - Məşhur alimdən açıqlama
  • Dünən, 20:31
    Son altı ayda bu ölkədə 2 mindən çox UNO görünüb - ŞOK HESABAT
  • Dünən, 19:13
    Suriyada yeni hakimiyyətin qurulmasından sonra...
  • Dünən, 18:28
    Həm arıq saxlayır, həm də ürəyə xeyirdir - Hazırda mövsümüdür
  • Dünən, 17:18
    Dünya Müharibəsinin ayaq səsləri: Bu iki ölkə eyni anda hücuma başlayacaq
  • Dünən, 16:47
    Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı razılaşma: Bakıya təhvil verilir...
  • Dünən, 15:52
    120/80 təzyiqlə də infarkt mümkündür – Özümüzü necə aldadırıq?
  • Dünən, 14:20
    İrəvan Bakı ilə “birləşir”: Paşinyan razılaşdı, dəhlizlə bağlı yenilik
  • Dünən, 13:09
    Rusiyanın hərbi yük təyyarəsi İrəvana endi
  • Dünən, 12:25
    Qadınlar neçə yaşda özünü qoca hiss edir?
  • Dünən, 11:37
    Paşinyan-kilsə müharibəsində yeni mərhələ: II Qaregin əks-hücuma başladı
  • Dünən, 10:33
    Bütün gözlər Kızılcahamamda: Ərdoğanın “tarixi çıxışı”ı başlayır
  • Dünən, 09:12
    Banan qanı qatılaşdırır – Tromb yaradan qidalar
  • 11-07-2025, 22:29
    Taliban İrana xəbərdarlıq etdi
  • 11-07-2025, 21:26
    Qaraciyəri təmizləyir, saç köklərini qidalandırır - Unikal meyvə
  • 11-07-2025, 20:17
    Moskvaya strateji siqnal verildi: Plan hazırdır, Ukraynaya onlar nəzarət edəcəklər
  • 11-07-2025, 19:34
    Tramp düyməyə basdı: Üç ölkə Moskva və Tehrana görə hədəfdə – İrəvandan sürpriz rol
  • 11-07-2025, 18:24
    Cəfəri bu xəstəliklərin dərmanıdır
  • 11-07-2025, 17:55
    Ölkəmizdə nikah sayı artdı, boşanma azaldı
  • 11-07-2025, 16:48
    İRAN TƏKZİB ETDİ - İsrail qırıcıları vurulmayıb
  • 11-07-2025, 15:01
    Günəşdə dəri niyə daha çox qaşınır?
  • 11-07-2025, 14:24
    Xocalıda övladları ilə girov götürülmüş qadından təsirli ifadə
  • 11-07-2025, 13:42
    Əliyevin tezisi təsdiqləndi, İrəvanla üç problem aradan qalxdı – Moskva detalı
  • 11-07-2025, 12:19
    Yaxşı görmək istəyirsinizsə bu qidalardan çox yeyin
  • 11-07-2025, 11:26
    Azərbaycan və Ermənistan arasında vasitəçilərsiz danışıqlar: Sülhə doğru real addım
  • 11-07-2025, 10:10
    “Çərçivə Sülh Sazişi” imzalanacaq, Zəngəzur dəhlizi açılacaq, Minsk qrupu isə… – DETALLAR
  • 11-07-2025, 09:05
    Qocalmanı gecikdirir, yuxunu da yaxşılaşdırır
  • 10-07-2025, 21:29
    Alimlərdən ürək çatışmazlığının yeni səbəbi – Bağırsaqlardan gələn təhlükə
  • 10-07-2025, 20:00
    Avropa İttifaqı Ukrayna üçün yeni FOND YARATDI
Daha çox
  • Ana səhifə
  • Haqqımızda
  • Reklam
  • Əlaqə
Sosial şəbəkələrimiz:
  • Direktor: Firəngiz Rüstəmova
  • E-mail: [email protected]
  • Telefon: (+99412) 452 25 37
  • Klinika haqqında
  • Xəbərlər
  • Araşdırma
  • Maraqlı
  • Səhiyyə
  • Gözəllik və təbabət
  • Əfsanələr və Mİflər
  • Foto və Video qalereya
  • Mədənİyyət
  • Bİoqrafİya
Müəllif hüquqları qorunur. ailehekimiklinikasi.az-ın məlumatlarından istifadə etdikdə istinad mütləqdir. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.
  • Ana səhifə
  • Haqqımızda
  • Reklam
  • Əlaqə