Hızır: Hızır Peygamber. Hıdır, Kıdır, Hızır, Hizr. Hızır Ata da deyilir. Çətin anlarında insanların yardımına gələn, başqalarının qılığına bürünə bilən, olağanüstü özəlliklərə malik olan ulu adam və ya bəzi görüşlərə görə bir peyğəmbərdir. Tüm Orta doğuda tanınan və dinsəl kökü də bilinən bir kişidir. Ölümsüzlüyü aradığı söylənilir. Dua etdiyində və ya verdiyi bir alma yeyildiyində sonsuz qadınların çocuğu olur. Bilgəlik və hikmət sahibidir. İnsanlara yardımçı olan qutlu bir kişidir. Başı dərddə olan iyi insanların yardımına qoşar.
Bengü Su: Ölümsüzlük İksiri. Mengüsuv, Mengüsu, Bengüsub, Bengisu, “Dirlik suyu” şəklində də ifadə edilir. "Ab-ı Həyat". İçənlərə ölümsüzlük və gənclik gətirər. Yaşam ağacının köklərindən bulaq kimi qaynayıb çıxar. Uluqayının dibindəki bir çuxurdan qaynaqlanır. Başında bir bəkçi ruh bulunur. İçənlərə güc və qüvvət verir. Xəstələri sağaldır, Aşığın, Buta (Bade) alması əsnasında içdiyi suyun da əslində, bu su olduğu önə sürülür. Çünki, ozanın söylədiyi türkülər onun ölümündən sonra da yaşamağa davam edəcəkdir. Koroğlu dastanında “Dirilik Suyu” bir ırmaqdan üç köpük şəklində gəlir. Ölüləri belə dirildə bilir. Maniheizm dininin qurucusu olan “Mani” adı da “Mengü” ilə bağlantılandırılmışdır.
Qoşabulağın suyu Qoç Koroğluya gur səs verərək onu aşıq etdiyi kimi həm də ona güclü bədən, güclü qollar və güclü nərə çəkmək qabiliyyəti verir. Qoç Koroğlunun çəkdiyi dəli nərə yeri-göyü lərzəyə gətirər, tez bir zamanda dəliləri bir araya toplayar, dağları titrədər, düşməni qorxudar, Qara xa-nın qulaqlarını batırardı. Buradan bir daha aydın olur ki, səs həm də bir təsir vasitəsidir.
Müəllif: Firəngiz Rüstəmova
"FOLK VƏ YA XALQ TƏBABƏTİ" kitabından