Dəri çox mürəkkəbdır. O, insan orqanizminin tamlığını və normal həyat fəaliyyətini təmin etmək üçün çox mühüm funksiyalara malikdir. Dəridə baş verən bütün fizioloji və patoloji proseslər demək olar ki, mərkəzi sinir sistemi ilə bağlıdır. Odur ki, orqanizmin digər orqanlarında baş verən patoloji proseslər, dəridə müəyyən dəyişikliklərin əmələ gəlməsinə səbəb olur. Bu daha çox tərləmə ilə müşahidə olunur.
Axşam.az xarici KİV-ə istinadən xəbər verir ki, hər bir insan az da olsa tərləyir. Ancaq bəzilərində tərləmə hədsiz dərəcədə çox olur ki, bu da müxtəlif xəstəliklər nəticəsində yaranır. Tərləməyə səbəb sinir sisteminin simpatetik hissəsinin hədsiz dərəcədə çox işləməsi ilə əlaqədardır. İnsanların bir faizində bu sistem normal işləyir. Bu simpatetik hissənin hədsiz dərəcədə çox işləməsinin səbəbi tibb elminə hələ də məlum deyil. Bu, insanda anadangəlmə olur.
Çox tərləməyə tibb elmində «hipehidrozis» deyilir. Hipehidrozis insanın gündəlik həyatındakı aktivliyinə mənfi təsir edən, onu insanlardan uzaqlaşdıran bir xəstəlikdir. Tərləməyə qarşı müalicəyə başlamazdan əvvəl onun səbəbləri araşdırılmalıdır. Tərləmə problemi olan şəxsin əvvəlcə çəkisi, qəbul etdiyi dərmanlar, klimaks dövründə olub-olmadığı öyrənilir.
Dərinin ifrazat funksiyası
Dəri örtüyünə külli miqdarda səpələnmiş sinir reseptorları orqanizmin xarici mühitlə qarşılıqlı əlaqələrini təmin edir. Belə ki, xarici mühitdən orqanizmə bir çox qıcıqlandırıcılar (fizioloji, infeksion, mexaniki, kimyəvi və s.) daxil ola bilər. Onların hamısı haqqında məlumat sinir reseptorları vasitəsilə mərkəzi sinir sisteminə çatdırılır. Bu zaman tərləmə baş verir. Normal şəraitdə dərinin ümumi səthindən sutka ərzində 400-600 ml. tər ifraz olunur. Qəbul edilmiş xörəyin və mayenin miqdarından və iş xüsusiyyətlərindən asılı olaraq, ifraz edilən tərin miqdarı bir litrə çata bilər. Tərlə insan xeyli su, bir çox duzlar və zülal itirir. Tərin tərkibinin 98-99 faizi su, qalan hissəsi duz və zülaldan ibarətdir. Tər vəzilərinin güclü həyat fəaliyyəti nəticəsində tər ifrazı xeyli artır və buna müvafiq olaraq, xaric olunan sidiyin miqdarı azalır. Bu halda dəri qismən böyrəkləri əvəz edir.
Əlin tərləməsi:
Müasir dövrdə əlin tərləməsinə ən çox gənclərdə rast gəlinir. Əlin təkcə isti havada deyil, soyuq havada belə tərləməsi xəstəlik hesab olunur. Bu zamani insan cəmiyyət arasına çıxmağa utanır. Kiminləsə əl verib, görüşməkdən çəkinir. Əlin tərləməsinə stress, zəiflik, vitamin çatışmazlığı, böyrək xəstəlikləri səbəb olur.
Ayağın tərləməsi:
Hazırda təkcə gənclər deyil, digər yaş qrupundan olan insanlarda ayaq tərləməsindən şikayətlənirlər. Bu hal insanlara çox adi görünsə də əslində, ayaqların tərləməsi bir çox xəstəliklərin yaranmasına səbəb ola bilər. Bu halda ayaqda göbələk xəstəliyi yaranır. Bu xəstəlik zamanı ayaqlar daim quru qalmalıdır, çünki onların tərləməsi göbələk xəstəliyinin daha sürətlə artmasına və bədənin digər hissələrinə yayılmasına da səbəb olur. Belə xəstələrə pambıq corab geyinmələrini məsləhətdir.
Ayaqları tez-tez tərləyənlərə məsləhəti:
Hər gün su və sabunla yuyub, kalium-permanqanat məhlulunda vanna edib, qurulayıb, kirşanlayın. Bundan başqa ayaqları hər gün 3-5 faizli formalin məhlulu yaxud 70 faizli spirtlə ovuşdurmaq da yaxşı nəticə verir. Bu müalicə üsulu orqanizmin həddindən artıq tərləyən digər hissələrində də aparıla bilər.
Qoltuq altının tərləməsi:
Qoltuqaltının tərləməsi zamanı hidrodenit xəstəliyi əmələ gəlir.
Apokrin vəzilərinin irinli iltihabına hidrodenit deyilir. Xəstəlik qoltuqaltı çuxurda əvvəlcə yüngül qaşınmanın, sonra isə ağrı hissinin əmələ gəlməsi ilə başlanır. Qoltuq altında bir neçə düyünlər əmələ gəlir. Bu zaman dəridə qızartılar görünməyə başlayır. Nəticədə, abseslər (qovucuqlar) meydana çıxır, bir müddət sonra bu qovucuqlar irinli qovucuqlarla əvəz olunur. Hidrodenit güclü ağrılara, qolun hərəkətinin məhdudlaşmasına gətirib çıxarır. Əzginlik, qızdırma ilə müşayiət olunan bu xəstəliyinin inkişaf dövrü adətən 10-15 gündür. Lakin ayrı-ayrı hallarda təzə abseslərin əmələ gəlməsi nəticəsində xəstəlik həftələr və aylarla çəkə bilər. Bu, hal həddindən artıq dərəcədə zəifləmiş şəxslərdə və qocalarda özünü büruzə verir.
Ağciyər xərçəngi zamanı insan tərləmir. Bu, anhidroz adlanır.
· Qoz ağacının yarpağını qırıb, üzərinə bir az su töküb dəmləyin. Soyuduqdan sonra həmin suyla əlinizi yuyun. Bu, əl tərləməsinin qarşısını alır.
· Gecə yatmazdan əvvəl ayağınızı ilıq su ilə yuyub, barmaqlarınızın arasına limon sürtün. Bu üsulu bir həftə təkrarlayın. Bu, ayaqdan iy gəlməsinin və tərləmənin qarşısını alır.
· Nanə, solmazçiçəyi və sürvə (şalfey) qurusunu barmaqların arasına qoyub, corab geyinin, gün ərzində belə gəzin. Ot quruları un halına gəlib, dəriyə hopur. Bu, ayaq tərləməsinin qarşısını alır.
· Çobanyastığını dəmləyib, suyunu soyudun. Hər gün əlinizi bu suyla vanna edin.
· 1 çay qaşığı naşatır spirtini 1 litr suya töküb, əllərinizi tez-tez bu suda yuyun. Bu, əl tərləməsinin qarşısını alır.
· 100 qram sirkəyə 1 çay qaşığı soda, 30 qram qliserin və yarım stəkan su əlavə edin. Əlinizə çəkib, 2-3 saat saxladıqdan sonra yuyun. Sonra əllərinizə yumşaldıcı uşaq kremi çəkin.
· 1 litr suya 50 qram palıd ağacının qabığını töküb qaynadın. Su qaynayandan sonra 1 xörək qaşığı alma sirkəsi tökün. Gündə bir dəfə yatmazdan əvvəl əllərinizə sürtün.
· Qatırquyruğu otunun üzərinə 1 miqdar araq töküb, bədəninizin tərləyən yerlərini onunla silin.
· Əgər üzünüz tərləyirsə, onu gündə 2-3 dəfə soyuq çayla yuyun. Yuduqdan sonra üzünüzü silməyin, öz-özünə qurumasını gözləyin.
· Qoz ağacı yarpağını 2 stəkan suda qaynadın. Çimdikdən sonra bu qarışığı su ilə doldurulmuş vannaya töküb, 15-20 dəqiqə uzanın. Bu prosedur bədən tərləməsinin qarşısını alır.