Başağrısı ilə oyanmaq susuzluq, miqren, yuxu apnesi və ya brukizm kimi müxtəlif səbəblərdən ola bilər.

Aşağıda səhər tezdən olan baəağrəlarının səbəbləri, onlarə necə idarə edə biləcəyiniz və nə zaman hekimə müraciət etməli olduğunuz barədə mualumat verəcəm:

Yuxu apnesi

Yuxu apnesi yuxu zamanı nəfəsin müvəqqəti olaraq qısa müddətə dayanmasıdır. Yuxu apnesi olan insanlar tez-tez səhər başağrılarıyla oyanırlar. Onlarda həmçinin digər əlamətlər:

Yüksək səslə xoruldama
tez-tez yuxudan oyanma
gündüzlər özlərini yuxulu hiss etmək
əhval-ruhiyyədə enmə

Müalicə

Yüngül yuxu apnesi müalicə tələb etməyə bilər. Lakin bir şəxs bu vəziyyətlə əlaqəli ola biləcək başağrıları davam edərsə, aşağıdakıları sınaya bilər:

arxası üstə deyil, yanüstə yatmaq
çəkinin noem daxilində saxlamaq
Siqareti tərgitmək
xüsusilə yatmazdan əvvəl spirtli içkilərdən uzaq uzaq durmaq
həkim tövsiyyəsi olmadan yuxu həblərindən istifadə etməmək
Əgər şəxsin yuxu apnesinin simptomları şiddətlidirsə, həkim davamli müsbət hava yolu təyziqini(CPAP) tövsiyyə edə bilər. Bu, cihaza birləşdirilmiş maskadan ibarətdir.

Yuxu apnesi bəzən ürək xəstəliyi və ya yüksək qan təyziqi kimi başqa ağırlaşmaları da yaradır.

Dehidratasiya(Susuzluq)

Başağrıları susuzluğun əlamətidir. Bir şəxs susuz yuxuya gedirsə və ya bir gün əvvəl kifayət qədər maye qəbul etməyibsə, bir gecədə yüngül formada susuzluq yarana bilər. Susuzluöun digər simptomları aşağıdakilardır:

quru ağız və ya dodaqlar
sidiyin tünd rəngdə olması
başgicəllənmə və dizness
Müalicə

Gün ərzindı və axşam yetərincə maye qəbul etmək susuzluğun qarşısını ala bilər. Bunun üçün:

hər yeməklə birlikdə maye qəbul etmək
gecələr içmək üçün yataəın yanında su saxlamaq
hər gün oyandıqdan sonra mütləq bir stəkan su içmək

Bağağrısı pozulmaları

Baş ağrısı pozulmalarından miqren və klaster başağrılarını əhatə edən bir qrup vəziyyətdir. Səhər tezdən miqren epizodlarının baş verməsi üçün ən çox rast gəlinən vaxtdır.

Bir şıxs arabir orta və ya şiddətli başağrısı, həmçinin ürəkbulanma və ya işığa həssaslıqla oyanırsa , miqren epizodu ola bilər.

Müalicə

Əgər miqren tutmalarının tezliyi və şiddəti çoxdursa və ya sizin günlük fəaliyyətinizə narahatliqlar yaradırsa , mütləq profilaktik müalicə məqsədilə həkimə müraciət olunmalıdır. Miqrenin ağrısının qarşısını almaq üçün isə bir qrup dərmanlardan istifadə edilir. Məsələn, triftafan qrupundan.

Çox və ya az yatmaq ümumi bir miqren tətikləyicisidir. Fərdlər sağlam yuxu vərdişlərini mənimsəməyə cəhd edə bilərlər, məsələn:

hıftı sonları da daxil olmaqla hər gün eyni vaxtda yatmaq və oyanmaq
yatmazdan əvvəlki saatlarda ekranlardan istifadədən uzaq durmaq( televizor, telefon, kompyuter)
rahat bir yuxu rejimi yaratmaq
yataq otağını sərin saxlamaq
yataq otağından yalniz yuxu və seks üçün istifadə etmək
Susuzlaşma da daxil olmaqla bir çox digər potensial miqren tetikləyiciləri də var. Miqren tetikləyicilərinin müəyyən edilməsi bəzi insanlara atakları azaltmağa kömək edə bilər.

Miqrenli insanların bir çoxunda əlavə dəstəyə ehticacı olan yuxu pozulmaları da ola bilər.

Brukizm (diş qıcırtma)

Burukizm bir insanın yuxuda və ya oyaqkən dişlərini sıxmasına səbəb ola bilən gərginliklə əlaqəli bir xəstəlikdir. Özləri bunu etdiklərinin fərqina varmaya bilərlər.

Yuxu brukizmi yuxu ilə əlaqəli hərəkət pozulmalarının spesifik növüdür. Bu zaman şəxs gecə boyunca dişlərini sıxır və səhər oyandıqda başağrı ilə oyanır.

Brukizmi olan birində diş qıcırtma ilə yanaşı:

izah oluna bilməyən yasti və ya qırıq dişlər
çənə və ya üzündə həssaslıq və ya ağrı
çənə əzələlərinin yorğunluğu
çənələrini maksimum açıb-bağlamaqda çətinlik
izah olunmayan qulaq ağrısı
dişdə həssaslıq və ya ağrı
yanaqlarının daxili hissəsində səbəbsiz zədələnmələr
yuxunun keyfiyyətli və dinləndirici olmaması
Müalicə

Brukizm üçün müalicə seçimlərinə aşağıdakılar aiddir:

gece ağız qoruyucudan istifadə
narahatlıq və stressə qarşı müalicə
yuxu vərdişlərinin yaxşılaşdırılması
tütün, alkoqol və narkotik istifadəsində çəkinmək
Brukizm üçün botulotoksin müalicəsi effektli sayılır.

Əgər brukizm nevroloji vəziyyətdən qaynaqlanırsa, buna uygun müalicə aparılmalıdır.

Alkoqol və narkotik

Alkoqol qıbulu sonrakı gün başağrısı ilə nəticələ bilər. Asılığı olan bir adamda ürəkbulanma, susuzluq və yorğunluq hissi ola bilər. Onlar həmçinin mədə pozulması, tərləmə, əsəbilik və ya işığa qarşı həssaslıq hiss edə bilərlər.

Bəzi dərmanlar da səhər başağrılarına səbəb ola bilər.Məsələn, bir şəxs ibuprofen kimi reseptsiz ağrıkəsicilərdən həddən artıq istifadə edərsə, o zaman çoxlu dərman qəbulundan asılı başağrısına səbəb ola bilər.

Müalicə

Səhər başağrıları spirt qəbulu ilə əlaqəlidirsə, asetominofen kimi ağrıkəsicilərdən istifadə edilə bilər.

Dərmanla əlaqəli ola biləcək baş ağrıları üçün fərdlərin bu simptomun yan təsiri olub-olmaması barədə həkimlə əlaqə saxlamaq çox vacibdir. Bu zaman dərman dəyişikliyi və ya dozada dəyişiklik edilə bilər.

Depresiya və narahatlıq

Həm depresiya, həm də narahatlıq bir insanın başağrıları da daxil olmaqla yaşam keyfiyyətini poza bilər. Həmçinin yuxu pozulmalarına səbəb ola bilər ki, bu da səhər saatlarında başağrılarını artıra bilər.

Depresiya başağrısındana əavə olaraq aşağıdakı əlamətləri də yarada bilər:

davamlı boşluq, uyuşma və ya kədər hissi

yorğunluq
çox və ya az yatmaq
çox və ya az yemək
qəbizlik və ya ishal
cinsi həvəsin azalması
Narahatlığa səbəb ola bilər:

tez-tez həyecan
tez-tez narahatlıq
ürəkdöyünmə və ya təngnəfəslik
gərginlik
tərləmə
Müalicə

Yüngül depresiya və ya narahatlığın müalicəsi davranış terapiyasıyla müalicəyə tabe olur. Orta və ağır depresiyalarda isə antidepressantlardan istifadə edilir. Bununla yanaşı qeyd edilməlidir ki, antidepressantlar özləri də yuxusuzluq, başağrısı və narahatlığa səbəb ola bilər. Bu yan təsirlər adətən bir neçə həftə ərzində yox olur.

Digər səbəblər

Bəzi xəstəliklər ikincili başağrılarına səbəb ola bilər. Bu səbəblərə aşağıdakıları göstərmək olar:

Beyin şişi
kəllə- beyin travmaları
yüksək qan təyziqi
insult
sinus tromboz
Nə vaxt həkimə müraciət olunmalıdır?

Səhər başağrıları bəzi həyat dəyişikliyi ilə keçə bilər. Əgər keçməzsə həkimə müraciət etmək daha yaxşıdır. Xüsusilə yaş 50-dən çoxdursa, uşaqdırsa və xərçəng kimi xəstəlik də varsa xüsusilə vacibdir.

Aşağıdakılardan hər hansı biri baş verərsə, dərhal həkimə müraciət edin:
boyun sərtliyi, temperatur, urıkbulanma və ya qusma ilə birlikdə olan başağrıları baş travmasından sonrakı başağrısı, hətta zədədən dərhal sonra başlamasa da ikigörmə, ətraflarda zəiflik və ya şüurunun pisləşməsi ilə olan başağrılarında uyuşma,üzün əyilməsi, gücsüzlüklə birlikdə olan başağrısı qıcoıma və ya tənəffüs çatışmazlığıilə olan başağrısı.
Nevroloq Sevinc Mir Seyid