Bir sıra tədqiqatlar həqiqətən soya məhsullarının müəyyən xərçəng növlərinin inkişaf riskinin azalmasını sübut edib.

“Medicina” xəbər verir ki, soya bir tərəfdən xərçəngin qarşısının alınması ilə əlaqələndirilir, digər tərəfdən, fitoestrogenlər səbəbindən qorxuludur.
Mövcud tədqiqat məlumatları təsdiqləyir ki, düzgün hazırlanmış soya məhsulları həqiqətən müəyyən növ onkopatologiyaların riskini azalda bilər.

Onkoloq Andrey Vorobyov soyanın xərçəngdən necə qoruduğunu açıqlayıb.
Soya kanserogenez proseslərinə təsir edən bir neçə bioloji aktiv maddələrdən ibarətdir:

İzoflavonlar (genistein, daidzein) - onlar antioksidant və antiproliferativ xüsusiyyətlərə malikdirlər, bunun sayəsində şiş hüceyrələrinin böyüməsinə maneə törədə bilirlər.

Saponinlər - xərçəngin inkişafına kömək edən iltihabı azaldır.

Proteaz inhibitorları - xərçəng hüceyrələrinin bölünməsini yavaşlatır.
Lif - soya məhsullarının tərkibindəki bu tərkib hissəsi kolorektal xərçəngin qarşısının alınması üçün vacib olan bağırsaq mikroflorasını yaxşılaşdırır.

Soya hansı xərçəng növlərinin qarşısını alır?

2020-ci ildə aparılan bir meta-analiz müəyyən etdi ki, gündə 1-2 porsiya soya istehlak edən qadınlarda döş xərçəngi riski 25-30% azalır. Soyanın ənənəvi pəhrizin bir hissəsi olduğu Asiya bölgələrində insanların ondan daha az əziyyət çəkməsi sübutdur.

Prostat xərçəngi:

2021-ci ildə edilən araşdırma isə soyanın prostat xərçənginin aqressiv formalarının riskini azaltmaq qabiliyyətinə malik olduğunu təsdiqlədi.

Kolorektal xərçəng:

Soyanın tərkibindəki lif və izoflavonlar bağırsaq hərəkətliliyini yaxşılaşdırır və onun iltihaba qarşı həssaslığını azaldır, bu da öz növbəsində bağırsaq şişlərinin inkişaf ehtimalını azaldır.

Endometrium və yumurtalıq xərçəngi:

Soyanın tərkibində olan fitoestrogenlər istehlak edildikdə bədənin öz estrogenləri ilə rəqabət aparır, bu (əgər onların səviyyəsi yüksəlirsə) reproduktiv sistemin toxumalarına mənfi təsir göstərir, onların iltihabını və bədxassəli proseslərə həssaslığını artırır.

Hansı soya məhsulları xərçəngin qarşısını almaq üçün yaxşıdır

Ən faydalı və asan həzm olunanlar onların fermentləşdirilmiş formalarıdır, emal edilmişlər isə (soya burgerləri, izolatlar) faydalı xüsusiyyətlərini itirə bilər.

Tofu (soya pendiri və ya kəsmik):

Tərkibində şişin angiogenezini yatıran genistein var.
Tempeh (mayalanmış soya):
Bu məhsul probiyotiklərlə zəngindir, bağırsaq mikrobiomunun vəziyyətini yaxşılaşdırır.

Miso (mayalanmış pasta):

Yaponiyada aparılan araşdırmalar göstərir ki, onun istehlakı mədə xərçəngi riskini azaldır.

İstifadə qaydası: şorba və souslarda, lakin probiotikləri qorumaq üçün qaynatmayın.

Natto (mayalanmış soya):

Tərkibində metastazın qarşısını alan K2 vitamini və nattokinaz var.
Edamame (gənc soya):

Təbii formada izoflavonlarla zəngindir.

İstifadə qaydası: qəlyanaltı kimi qaynadılır.

Soya məhsullarının daha az sağlam (və ya potensial zərərli) formaları
Soya izolatları (zülal tozlarında, kolbasalarda olur) - potensial CNS toksini olan heksan izlərini ehtiva etdiyi düşünülür.
Hidrolizə edilmiş soya proteini (fast foodda) - xərçəng əleyhinə xüsusiyyətlərini itirir.
Şirinləşdirilmiş soya südü - şəkər əlavə etmək soyanın faydalarını inkar edir.
Xərçəngdən qorunmaq üçün soya necə düzgün istehlak edilməlidir?
Optimal dozalar: gündə 1-2 porsiya: təxminən 30-50 qram tofu, 1 stəkan soya südü, 2 xörək qaşığı miso.

Soya kişilər üçün zərərlidirmi?

Tərkibindəki fitoestrogenlərə görə soya tez-tez kişilər üçün təhlükəli sayılır, lakin əslində soyanın orta səviyyədə istehlakı onların testosteron səviyyəsinə təsir etmir. Bundan əlavə, prostat xərçənginin qarşısını alır.