E . ə. 1279-1213 –ci illərdə XIX dinastiyadan Firon olmuş, Böyük II Ramzes zamanında artıq Nubiya Qədim Misir torpaqları idi. I Ramzes XIX dinastiyanın əsasını qoymuşdur. Bu gün Nubiyada çox sayda piramidaların olmasının səbəbi də budur. Nubiyada II Ramzesin Fironluğu dövründə Horun təcəssümü sayılan dörd xram inşa edilmişdi; 1- Xor Baki/Kuban, 2- Xor Miam/Anib, 3- Xor Mex/Abu Simbel, 4- Xor Buxen/Vadi Xalfa. Qaynaq; Kormışeva E.E. yazır –«Религия Куша:”Различные местные ипостаси Хора упоминаются на блоках, сохранившихся в храме Дакки от времени Тутмоса III, где он назван "возлюбленным Хором, владыкой Баки (Кубана)" и "Хором, могущественным Быком, владыкой Та-Сети" (234, с. 69, блоки 10, 13). Последний эпитет Хора отражает вариант его ипостаси на о-ве Саи, но может и обозначать воплощение образа фараона как властелина Та-Сети и потому можно говорить о еще одной самостоятельной ипостаси Хора в Куше”. Maraqlıdır, nə üçün Qədim Misirdə “Xor Baki/Kuban” adlı Qala, Xram olsun? Kubanda, yəni bu günkü Krasnodarda Kurinskaya, Apşeronskaya və Bakinskaya stanitsa adlanan qədim yaşayış ərazilərinin, Qədim Misirdə Baki/Kuban qalasının, xramının olması təsadüf ola bilməz yəqin. Qədim Kuban; bu günkü Krasnodar vilayəti sərhədləri ilə eyni sərhədlərə malik olmuş Qədim Türk tayfalarının yaşayış ərazisidir. Ukraynada Çernovitskaya vilayətində Kibaki kəndi vardır. Quba/Kuba/Kibaki/Baki/Baku/kuBA/baKU...
Kuba və Baku adları bir birindən yalnız oxunuş istiqamətlərinə görə fərqlənirlər. Şimali Qafqazın cənub qərb hissəsində, Rostov, Stavrapol, Karaçay Çerkess, Krım yarımadası, Kerçen körfəzi, Abxaziya, Adıgey respublikası, Qara Dəniz, Azov dənizi ilə əhatələnib. Kuban adlanan kənd, qəsəbə, şəhər – Kazaxstanda, Bryansk vilayətində iki yerdə, Karaçay Çerkesskdə, Krasnodarda iki yerdə, Kurskda, Lipetskdə, Orlovsk vilayətində iki yerdə, Ukrainada Luqansk vilayətində Kuban, Odessa vilayətində Kubanka, Sumskaya vilayətində Kubarevo və Kubaxovo, İvano-Frankovskayada Kubarevka adlanan yaşayış əraziləri vardır. Şimali Qafqazda iki, Kostroma vilayətində Volqa çayının və Kemerovski vilayətində Munja çayının qolu Kybansk adlanır. Məkkədən, Mədinəyə gedən yolun üzərində yerləşən Kuba kəndinin, Azərbaycanda olan Qobu, Qobustan, Quba və Qubadlı, Belarusiyada Loqoyski, Rusiyada Belozerski, Kuinski, Puxnovski, Bejetski, Plavski rayonları ərazisindəki Quba adlanan toponimlərin, Rusiyada XVI-XVII əsrdə ərazi dairəsi olan Quba ilə qədim Misirdəki Kuban, bu günkü İranda olan Kubenen yaşayış ərazisi və digər Kuban toponimləri ilə eyni mənalı, eyni mənşəli ola bilərmi? Qədim Misir tanrılarından biri Keb/Qeb adlanırdı. Yer tanrısı olan Keb; Osir, İsida, Set və Neftidanın atası, ləqəbi “Knyazlar knyazı”, özü isə Qədim Misirin hökmdarı idi. Onun Taxt - Tacı Osirə/Azərə, Azərdən isə Hor tanrısına keçmişdi. Hordan sonra gələn bütün hökmdarlar onun varisləri hesab edilirdi və Firon adlandırıldı. Firon olmaq Keb/Qeb səviyyəsinə yüksəlmək sayılırdı. Bəlkə Keb də kult imiş, ona görə bu qədər geniş coğrafiyada yayılıb?
Keb/Qeb/Qub/Quba/Kuba/Qobu/Kuban/Qobustan ...
Qədim Kubanda Taman yarınmadasında; iki milyon il əvvəl, poleolit dövründə, ilk insanların məskunlaşdığı ərazi Kermek olub. Orta Poleolit dövründə Qub Dərəsi ərazisindəki mağaralarda ilk, neandertal insanına aid qalıqlar aşkar edilib (Щелинский В. Е. “Кермек-стоянка начальной поры раннего палеолита в Южном Приазовье”). Osirin atası və Hor tanrısın əcdadı sayılan Qeb/Keb Tanrısı, Knyazlar Knyazı ilə Kafqazda ilk insanın yaşamış olduğu yer “Qeb” dərəsi, “Qob”ustan, Sang – Oğuzlar olan Şumerlərin “Ki”yer tanrıçası arasındakı məntiqi və fonetik səslənmə arasındakı uyğunluq təsadüf ola bilməz. "Kitabi Dədə Qorqud"un qəhrəmanlarından olan Basatın" Anam adın sorar olsan Qaba Ağac" deməsi təsadüfdürmü? Ağac sözü burada nəslin, əcdadın başlanğıcı, soyağacı mənasında işlədilib. Bəlkə Kafqaz/Kaukaz insanın nəslinin başladığı “Qeb/Qob/Qobu/Qobustan”dan söhbət gedir?
“Hor sivilizasiyası və onun günümüzdə izləri” kitabından. F. Rüstəmova araşdırmaçı, AJB-n üzvü