Qardaş - Qədim Kıpçak d. “karındaş” formasında keçər. Azərbaycan türkcəsində ”qardaş”, Türkmən d. “gardaş”, Özbək d. “qarindoş”, Tatar d. “qardaş“, Qırğız d. “karındaş”, Nogay, Qazax, Qaraqalpaq d., Belt ağızlarında” karındas”, Hakas d. “harındas”formasında yer alır. Əgər eyni qarında yatmağa qardaş deyilirsə, bəs nə üçün eyni ana babadan olanlara öz - doğma qardaş, fərqli ana babadan olanlara isə ögey qardaş, bioloji olaraq qardaş olmasalar da eyni anadan süd əmən şəxslərə süd qardaş deyilir? Çox zaman müraciət forması olaraq insanlar bir birinə qardaş deyirlər. Demək kimə isə qardaş olmaq üçün bir qarında yatmaq şərt deyil.
Karaintaş –Elamlarda Kuri, Kassitlərdə isə Kari Allahının adı ilə bağlıdır.Türkçə Karu, Monqolca xaru “əziz”, “sevimli”, ini sözü də “kiçik qardaş” və taş, daş yəni “möhkəm” sözlərindəndir. Qədim Slavyanlardan gələn “koren” sözü var. Bu söz həm “kök” deməkdir, yəni irsin, nəslin başlanğıcı, həm də dost, köhnə dost, qardaş deməkdir. Koreş, korifan sözləri də dost, qardaş mənasında işlədilən sözlərdir. Qardaşın qədim türklərdə ailə üçün, xüsusən qız övladı üçün əhəmiyyəti və mənasının, Xan, Çar, Kral, Şah üçün oğul övladının nə demək olduğunu hamımız bilirik. Bəlkə elə qardaş sözü “Dağ əzəməti”,”Dağ ucalığı”, “daş/qaya” möhkəmliyi və dözümü deməkdir? Axı “Qar/Kar”ucalıq, əzəmət deməkdir. Düşmənin qarşısında dağ kimi dayanan, ailəni, nəsli qoruyan və soyu davam etdirən deyilmi? Xan nəslindən olan qız ilə evləndikdən sonra həmin şəxs “kürəkən/küregen”, yəni xan nəslinin qız övladı tərəfdən nəslinin davamçısı olmurmu? İnsanlar hər zaman zəlzələ, sel, daşqın kimi təbii fəlakətlərdən dağlara sığınıblar, bu gün də müharibə gedən ölkələrdə günahsız körpələr, qocalar, xəstələr və qadınlar göydən tökülən bombalardan qorunmaq üçün dağlara sığınmırmı? Xatırlayaq - Əfqan d. “kar; daş, qaya”, Somali d. “qar”ucqar yer, hündür dağ “kur”, qədim İrland d.”karrak” ucqar, sahil, Gürcü d. “karkar” hündür qaya, sıldırım, əski Türk d. “kır”dağ silsiləsi, Monqol d.”kira , xar, xara” dağ yalı, Evenki “kiraqin” yamac, hündür sahil, Hindavropa d. “qar” dağ, Yunan d. “kar” zirvə, dağ zirvəsi, Qədim Yunan d.”Kyraos” qayalıq, qədim Hind d. “karkara”daş, cınqılolan yer mənalarını verir. Qafqaz Alban d.”Qar/Kar“ dağ deməkdir. Rus və diğər Slavyan mənşəli xalqların, Altay türklərinin dilində “qora/qara“ dağ deməkdir. Göründüyü kimi ata-baba ocağının, nəslin davamçısı, bacıya arxa, dayaq, düşmənə çəpər, dost üçün “Qardaş”missiyasını yerinə yetirmiş olan “Qardaş/Karındaş”; Türklər üçün hər zaman ucalıq, əzəmət rəmzi olan “Dağ”, Qar/Kar və dünya yaranandan bu günə qədər var olan, heç zaman məhv olmayan, min illərin yaddaşını günümüzə çatdıran, istər bu dünyada, istər digər dünya üçün bizi qoruyan “Daş” rəmzi demək olub. (“Hor sivilizasiyası və onun günümüzdə izləri” kitabından)
Araşdırdı F. Rüstəmova