Ərik (Prunus mandshurica, Prunus mume, Prunus sibirica, Prunus brigantina, Prunus armeniaca Lin., Armeniaca vulgaris Lam., Mammea americana) – ağac yarpaqlayana qədər, ağ və ya çəhrayı çiçək açan, Prunus; gavalı cinsinə aid, Rosaceae ailəsinə mənsub olan meyvə ağacıdır. Fərqanə ərazisindəki qazıntılar zamanı torpağın qatlarından 5-6 min il öncəsinə aid edilən ərik tumları tapılmışdır. “Prunus armeniaca” adlandırılan ərik növü bizdə, əsasən də Azərbaycanın qərb rayonlarında İrəvan əriyi adlandırılır. Maraqlıdır: İrəvanın daha qədim adı necə olmuşdur? Bu gözəl meyvə qədim Azərbaycanın ən dilbər ərazisi olan İrəvanın şərəfinəmi belə adlandırılmışdı və ya İrəvan şəhəri salınana qədər həmin ərazidə bitən ərik növü bəlkə Aravan əriyi idi? İrəvan və Aravan adları nədən eynidir? Ərik meyvəsinin vətəni olan Qırğızıstanda çox qədim Aravan şəhəri var və aşağıda Aravan şəhərindəki qədim qaya rəsmlərindən nümunə göstərilmişdir. Аravan - Mərkəzi Asiyada, Qırğızıstan, Oş vilayətində, Aravan rayonunda, İpək yolunun üzərində yerləşən bir qəsəbədir. Açıq mənbələrə görə adi ərik Orta Asiyanın hər tərəfində geniş yayılmışdır. Əsasən əriyin yetişdirildiyi ərazi Qırğızıstanın Batken ərazisidir.
Elmi ədəbiyyatda əriyin/qaysının (Prunus armeniaca L. veya Armeniaca vulgaris Lam.) ana vətəninin Ermənistan olduğu zənn edilirdisə, daha sonra aparılan araşdırmalarda bu meyvənin yayılma alanının Orta Asyadan Batı Çinə qədər uzandığı ortaya qoyulmuşdur.
“Bu gün Malatya və Ermənistan dışında, Çinin quzey və quzey-doğu dağlıq alanları, Sinkiang bölgəsindəki Tyan-Şan və Altay Dağları ilə Orta Asiya və Mançuriyanı içinə alan çox geniş bir bölgənin qaysının ana vətəni olduğu bilinməkdədir.

Müəllif: Firəngiz Rüstəmova
"TƏBABƏT VƏ MİFOLOGİYA: GÖRÜNƏN VƏ GÖRÜNMƏYƏN ƏLAQƏLƏR" kitabından