ABŞ yaxın 4 ildə boğazlar və dəhlizlər uğrunda ciddi mübarizə mərhələsinə daxil olur. Belə ki, Donald Tramp prezident seçilmədən öncə Panamanın ABŞ-a verilməli olduğunu açıq şəkildə bəyan etdi. Ekspertlər iddia edir ki, Tramp bu addımı Çinin artan iqtisadi gücü və bu artımda Panama kanalının əhəmiyyətini nəzərə alaraq atır. Çinin Panama kanalı üzərindən artan iqtisadi maraqları bənzər formada son illərdə Zəngəzur dəhlizinin açılması fikirləri ilə də paralellik təşkil edir. ABŞ-ın Ermənistanla imzaladığı strateji tərəfdaşlıq haqqında sazişin də əsas məqsədi Vaşinqtonun regiona gəlişi və dəhlizə nəzarəti ələ almaq olduğu qeyd edilir.
Zəngəzur dəhlizi ABŞ-ın marağında olacaqmı?
Globalinfo.az-a danışan siyasi şərhçi Əli Mustafayev deyib ki, Trampın hakimiyyətə gəlməsi dünyada yeni paradiqmalar yaradır:
“ABŞ-ın qlobal layihələrdən sanki imtina edəcəyinə dair bir ehtimal var. Amma o qlobal layihələrə ticarət yollarının adi olduğunu demək çətindir. Yəni, Tramp ola bilsin hansısa bölgələrdə hərbi əməliyyatlarda iştirak etməsin, hətta bazalarını da ordan çəksin. İqtisadi güc olaraq ticarət yollarının əhəmiyyətli olduğunu bilir və buna uyğun addımlar atılacaq.
Zəngəzur da belə qlobal ticarət yollarından biridir. ABŞ-ın yeni administrasiyası Bayden hökumətinin bu yola nəzarət siyasətindən əl çəkməyəcək. ABŞ bu yola nəzarət etmək uğrunda mübarizə aparmaq istəyəcək”.
Siyasi şərhçinin sözlərinə görə, Donald Tramp Zəngəzura nəzarət üçün fərqli həmlələrə əl ata bilər:
“Burada Rusiya və ABŞ arasında savaş var. Kreml nəyin bahasına olursa-olsun Zəngəzur yoluna nəzarət etmək istəyir. Bunda isə İrandan alət kimi istifadə edir. Məhz rəsmi Tehranın Zəngəzur dəhlizinin açılmasına mane olmasının arxasında da elə Rusiya dayanır. İran əslində yolun açılamsında maraqlı deyil, çünki öz rolunun azalacağını düşünür.
Donald Trampın hakimiyyətə gəlişi ilə Rusiya bəzi iddialarından əl çəkə bilər. Bu isə qarşılıqsız olmayacaq. Kreml nəyinsə müqabilində sözügedən addımı ata bilər.
Əgər Rusiya və İran ABŞ-la uzlaşmaya getməzsə, bu zaman Tramp hakimiyyəti Azərbaycan, Gürcüstan və Ermənistanla özünün yeni siyasi doktrinini yaratmağa çalışacaq”.