• Ana səhifə
  • Haqqımızda
  • Klinika haqqında
  • Reklam
  • Əlaqə
  • Xəbərlər
  • Araşdırma
  • Maraqlı
  • Səhiyyə
  • Gözəllik və təbabət
  • Əfsanələr və Mİflər
  • Foto və Video qalereya
  • Mədənİyyət
  • Bİoqrafİya
  • Klinika haqqında
  • Xəbərlər
  • Araşdırma
  • Maraqlı
  • Səhiyyə
  • Gözəllik və təbabət
  • Əfsanələr və Mİflər
  • Foto və Video qalereya
  • Mədənİyyət
  • Bİoqrafİya
Son dəqiqə
Dünyanın fırlanma sürəti artdı - Bu tarixlərdə gün qısalacaq
Saç tökülməsinin qarşısını alır və gurlaşdırır - Təbii ÇARƏ
Ermənistandan SƏRT QADAĞA - Heç bir qonşu ölkəyə...
Mənə dedilər ki, Azərbaycana səfər təhlükəli ola bilər...
Qanda şəkəri soğanla salmaq olar
Netanyahu təhlükəsizlik kabinetini toplayır - Masada nələr var?
Avropada kritik qərar: orduya çağırışlar başladı – Nə baş verir?
Zob, ürək, mioma, prostatit - 3 çarə
12 günün sirri açılır: İsrail gizlədirmiş – İran münaqişədə bunu da edib
İlon Mask siyasi partiya yaratdığını ELAN ETDİ
Nəsildə xərçəng varsa, nə edək? – Onkoloqdan miflərə cavab
Yeni müharibə anonsu: İki nəhəngdən inanılmaz ssenari – Hədəf bu ölkədir
Başqa bir dövrə KEÇİD QAPISI - “Dünyanın ən böyük zaman kapsulu” 50 ildən sonra açıldı
Bu çaylar bağırsaqları məhv edir, xərçəngə səbəb olur
Ulduzunu partladaraq ölmək istəyən planet tapıldı: Tamamilə yeni bir fenomendir
İtburnu haqqında bilmədikləriniz
Azərbaycanda nə qədər psixi xəstə var?
İyulda varlanacaq BÜRCLƏR
Septik artritin SİMPTOMLARI və MÜALİCƏ ÜSULLARI
ABŞ kəşfiyatçısı sirləri açdı: “İsrailin İrana hücumu zamanı…”
Sizin Reklam Burada
Tel: (+99412) 452 97 17
Mob: (+99450) 386 38 02
E-mail: [email protected]

Qidalanmada yol verdiyimiz SƏHVLƏR

Maraqlı

10-01-2021, 12:09

Qidalanmada yol verdiyimiz SƏHVLƏR


Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun Elmi-tədqiqat və risklərin qiymətləndirilməsi departamentinin Qida təhlükəsizliyi şöbəsinin mütəxəssisləri Aynur Həsənova, Cəmilə Hacızadə və Nərgiz Ağayeva “Qidalanmada yol verdiyimiz səhvlər” adlı məqalə hazırlayıb.

Həmin məqaləni təqdim edirik:

“Gündəlik müxtəlif təzə qida məhsullarının istehlakı orqanizmi lazımi qədər zəruri qida maddələri ilə təmin edir. Bu həm də insanların çəki alma (piylənmə) və qeyri-infeksion xəstəliklərə yoluxmasına gətirib çıxaran yüksək şəkər, yağ və duz ehtiva edən pəhriz məhsullarından çəkinmələrinə səbəb olur. İlk növbədə qidalanmanın ən optimal rejiminə əməl etmək lazımdır. Belə ki, gün ərzində 2-3 saatdan bir müəyyən miqdarda qida qəbul etmək məsləhətdir. Bu toxluğa səbəb olacaq və normadan artıq qida qəbulunun qarşısını alacaq.

ÜST insanlara müxtəlif çeşidli qida məhsullarının istehlakını tövsiyə edir. Həm buğda, arpa, çovdar, qarğıdalı və düyü kimi dənli bitkilərə, həm nişasta əsaslı kök yumrularına və ya kartofa, həm mərci və lobya kimi paxlalı bitkilərə, həm digər meyvə-tərəvəzlərə, həm də ət, balıq, yumurta və süd kimi heyvan mənşəli məhsullara gündəlik qida rasionunda üstünlük verilməlidir.

Qəlyanaltı olaraq, şəkər, duz və yağ ehtiva edən qida məhsulları deyil, çiy tərəvəzlər və təzə meyvələr məsləhət görülür. Meyvə və tərəvəzlərin bişirilməsi zamanı vacib vitaminlər məhv olduğundan onların çiy halda istehlakı məqsədəuyğundur. Konservləşdirilmiş və ya qurudulmuş meyvə-tərəvəzdən istifadə üçün duz və şəkər əlavə edilməmiş məhsullar seçilməlidir. Məlumdur ki, meyvə və tərəvəzlər vitamin, mineral, qida lifləri, zülal və antioksidantların əsas mənbəyidir.

Qida rasionu meyvə və tərəvəzlərlə zəngin olan insanlarda piylənmə, ürək, insult, diabet və bəzi xərçəng xəstəlikləri riski əhəmiyyətli dərəcədə aşağı olur.

Mümkün qədər quş əti və aşağı yağ tərkibli balıq ətinə üstünlük verilməlidir. Məhdud sayda emal prosesinə məruz qalmış ət məhsulları, həmçinin yağsızlaşdırılmış süd məhsulları istehlak edilməlidir. Sənaye üsulu ilə emala məruz qalmış, bişmiş və qızardılmış trans yağlar ehtiva edən qida məhsullarının istehlakından çəkinmək lazımdır. Yüksək miqdarda doymuş yağlardan ibarət və heyvan mənşəli qida məhsullarından (kərə yağı, əridilmiş yağ, kakos və palma yağlarından) deyil, doymamış yağların (zeytun, soya, günəbaxan, qarğıdalı və digərlərin) istifadəsi məqsədəuyğundur.

Yeməklərin hazırlanmasında zülal tərkibli qidalara, təzə tərəvəzlərə üstünlük verilməlidir. Belə ki, onlar orqanizm tərəfindən yaxşı mənimsənilir və hüceyrələrdə yığılmır. Həmçinin tərəvəzlər lif və sellüloza ilə zəngin olduğu üçün aclığı dəf edir. Tərkibində çoxlu miqdarda zülal olan qidaları seçərkən, yalnız bir növ zülalla zəngin məhsullara üstünlük vermək lazımdır. Belə ki, əgər balıq və ya digər dəniz məhsullarına üstünlük verilirsə, bu qidanı ətlə qarışdırmaq tövsiyə olunmur. İstehlak olunan qidanın miqdarı da son dərəcə vacib amildir. Mütəxəssislər bir yemək saatında 3-dən artıq çeşiddə yeməyin istehlakını məsləhət görmürlər.

Zəif həzm olunan karbohidratlarla zəngin qida maddələrini isə (kartof və lobya əlavə edilmiş yeməklər, çörək, xəmir məhsulları və s.) ayrıca istehlak etmək lazımdır. Bayram günlərində qızardılmış məhsullara yox, sobada bişirilmiş balıq və digər ət növlərinə üstünlük verilməlidir. Qeyd edək ki, düzgün seçilmiş emal üsulu yaxşı dad əldə etməyə, eləcə də ət məhsullarında olan qiymətli qidalı maddələrin saxlanmasına imkan verir. Yaxşı olar ki, balıq yeməkləri hazırlandıqdan sonra tez bir zamanda istehlak edilsin.

Sağlam qidalanmanın daha bir qızıl qaydası asta-asta yeməkdir. Çünki doyma siqnalı beyinə 20 dəqiqə ərzində çatır. Asta-asta qidalanma qısa müddətdə doyma hissinin yaranmasına səbəb olur və insan normadan artıq yemir.

Mayenin düzgün qəbul edilməsi də vacib şərtdir. Xüsusən də boş mədəyə qətiyyən spirtli içki qəbul etmək olmaz, hətta bu, ən yüngül içki olsa belə. Bu halda içki qana asanlıqla və sürətlə sorulur ki, qaraciyər, böyrək və ürəyə mənfi təsir göstərir. Evdə hazırlanmış turşu və marinadların spirtli içki ilə yanaşı istehlakı tövsiyə edilmir. Belə qidalar orqanizmdə mayenin uzun müddət qalmasına səbəb olur. Bu da toksinlərin bədəndən xaric olunmasının qarşısını alır. Maye olaraq kompota, xüsusən də pomidor şirəsinə üstünlük verilməlidir. Pomidor şirəsi pendir, çərəz və zeytun yağı ilə birlikdə orqanizm tərəfindən yaxşı mənimsənilməklə bərabər, ət və balıq yeməklərini də tamamlayır. Gavalı şirəsi tərəvəz salatları ilə, alma şirəsi isə desertlərlə harmoniya təşkil edir.

Su orqanizm üçün müstəsna əhəmiyyətə malikdir. Su körpələrdə bədən çəkisinin 75 %-ni, yaşlılarda 55 %-ni təşkil edir və hüceyrə homeostazı üçün vacibdir. Gün ərzində 8 stəkan su içilməsi tövsiyə edilir. Susuzluq orqanizmdəki mənfi təsirini dərhal büruzə verir. Belə ki, su çatışmazlığı səbəbindən bədəndə susuzlaşma (dehidratasiya) əmələ gəlir. Beynimiz nəmləndirmə vəziyyətimizdən güclü şəkildə təsirlənir. Tədqiqatlar göstərir ki, bədən çəkisinin 1-3 %-ni itirmək kimi yüngül dehidratasiya belə beyin fəaliyyətinin bir çox cəhətlərini poza bilər.

Yüngül dehidratasiya uşaqların, yaşlı insanların əhval-ruhiyyəsinə, yaddaş və beyin fəaliyyətinə mənfi təsir edir. Dehidratasiya bəzi insanlarda miqrenə və başağrısına da səbəb ola bilər. Az su istehlakı qəbizlik üçün də risk faktordur. Araşdırma nəticəsində məlum olub ki, 12 həftəlik bir müddət ərzində yeməkdən əvvəl 0,5 l su içənlər su içməyənlərlə müqayisədə 44 % daha artıq çəki itiriblər. Qeyd edək ki, yemək vaxtı və yeməkdən dərhal sonra su içmək məsləhət görülmür. Yaxşı olardı ki, 200-300 ml su yeməyə 10-15 dəqiqə qalmış ilıq şəkildə içilsin. Bu halda su 10-15 dəqiqədən sonra mədə şirəsi ilə bərabər şəkildə mədəni tərk edir və həzmolma prosesini sürətləndirir. Suyun zülal tərkibli qidalardan dörd saat, nişastalı qidalardan iki saat, meyvələrdən 30 dəqiqə sonra içilməsi faydalıdır.

Araşdırmalar gündə üç nahardan az qidalanmaqla müqayisədə, gün ərzində üç müxtəlif yemək yeməyin iştahı idarə etməyə və toxluq hissinə səbəb ola biləcəyini göstərir. Pensilvaniya Universitetinin mütəxəssisləri hesab edirlər ki, gec saatda, xüsusilə də yatmağa yaxın zamanda qidalanma çəki və maddələr mübadiləsində mənfi dəyişikliklərə yol açır. Mütəxəssislər müəyyənləşdiriblər ki, səhər yeməyi üçün ən yaxşı vaxt saat 07:00-09:00, nahar üçün saat 12:30-13:00, şam yeməyi üçün isə saat 18:00-18:30-dur.

Bəzən insanlar aclıq hissini aradan qaldırmaq üçün “fast-food” və qazlı şəkərli içkilər kimi yüksək kalorili və zərərli qidalara can atırlar. Bu tip qida məhsullarını xüsusilə boş mədəyə qəbul etmək bir çox xəstəliklərin yaranmasına səbəb ola bilər. Ona görə də saatına diqqət etməklə gündə üç dəfə müxtəlif tərkibli qidaların və lazımi miqdarda suyun istehlakına riayət etmək vacibdir”.

Oxunub: 674
Paylaş:
Digər xəbərlər

Səhiyyə

24-11-2020, 21:17

Azərbaycanda antibiotiklərlə bağlı VACİB YENİLİK

Maraqlı

13-09-2020, 09:35

Səhər yeməyinin faydaları

Xəbərlər

2-04-2020, 11:53

AQTA: Normadan artıq şəkər istehlakı immun sistemini zəiflədir

Araşdırma

3-03-2020, 11:29

Zülallı qidaların normadan çox yeyilməsi uşaqlarda BU FƏSADLARLA nəticələnə bilər

Araşdırma

21-02-2020, 11:31

Uşaqların mədə tutumu qida rasionunda nəzərə alınmalıdır

Adınız:*
E-Mail:
Yorumunuz:
  • winkwinkedsmileam
    belayfeelfellowlaughing
    lollovenorecourse
    requestsadtonguewassat
    cryingwhatbullyangry
Kodu girin: *
yenilə, əgər kod görünmürsə
Gündəm
Dünyanın fırlanma sürəti artdı - Bu tarixlərdə gün qısalacaq
Saç tökülməsinin qarşısını alır və gurlaşdırır - Təbii ÇARƏ
Ermənistandan SƏRT QADAĞA - Heç bir qonşu ölkəyə...
Mənə dedilər ki, Azərbaycana səfər təhlükəli ola bilər...
Qanda şəkəri soğanla salmaq olar
Netanyahu təhlükəsizlik kabinetini toplayır - Masada nələr var?
Son xəbərlər
  • Dünən, 22:34
    Dünyanın fırlanma sürəti artdı - Bu tarixlərdə gün qısalacaq
  • Dünən, 21:18
    Saç tökülməsinin qarşısını alır və gurlaşdırır - Təbii ÇARƏ
  • Dünən, 20:28
    Ermənistandan SƏRT QADAĞA - Heç bir qonşu ölkəyə...
  • Dünən, 19:09
    Mənə dedilər ki, Azərbaycana səfər təhlükəli ola bilər...
  • Dünən, 18:27
    Qanda şəkəri soğanla salmaq olar
  • Dünən, 17:24
    Netanyahu təhlükəsizlik kabinetini toplayır - Masada nələr var?
  • Dünən, 16:03
    Avropada kritik qərar: orduya çağırışlar başladı – Nə baş verir?
  • Dünən, 15:24
    Zob, ürək, mioma, prostatit - 3 çarə
  • Dünən, 14:32
    12 günün sirri açılır: İsrail gizlədirmiş – İran münaqişədə bunu da edib
  • Dünən, 13:40
    İlon Mask siyasi partiya yaratdığını ELAN ETDİ
  • Dünən, 12:09
    Nəsildə xərçəng varsa, nə edək? – Onkoloqdan miflərə cavab
  • Dünən, 11:43
    Yeni müharibə anonsu: İki nəhəngdən inanılmaz ssenari – Hədəf bu ölkədir
  • Dünən, 10:21
    Başqa bir dövrə KEÇİD QAPISI - “Dünyanın ən böyük zaman kapsulu” 50 ildən sonra açıldı
  • Dünən, 09:17
    Bu çaylar bağırsaqları məhv edir, xərçəngə səbəb olur
  • 5-07-2025, 22:13
    Ulduzunu partladaraq ölmək istəyən planet tapıldı: Tamamilə yeni bir fenomendir
  • 5-07-2025, 21:45
    İtburnu haqqında bilmədikləriniz
  • 5-07-2025, 20:46
    Azərbaycanda nə qədər psixi xəstə var?
  • 5-07-2025, 19:32
    İyulda varlanacaq BÜRCLƏR
  • 5-07-2025, 18:32
    Septik artritin SİMPTOMLARI və MÜALİCƏ ÜSULLARI
  • 5-07-2025, 17:11
    ABŞ kəşfiyatçısı sirləri açdı: “İsrailin İrana hücumu zamanı…”
  • 5-07-2025, 16:51
    Tbilisi və Kiyevdən sonra növbə Bakıdadır – Kremllə “böyük hesablaşma” başlayır
  • 5-07-2025, 15:03
    Dərini 1 gecədə 5 yaş cavanlaşdıran möcüzəvi yağlar
  • 5-07-2025, 13:27
    İranla bağlı xoşagəlməz çağırış – İki ölkə qarşı çıxacaq
  • 5-07-2025, 13:24
    Şəxsiyyət vəsiqəsinə bu məlumatlar da əlavə ediləcək
  • 5-07-2025, 12:33
    Ağcaqanadlar hansı xəstəlikləri qanla yaya bilər?
  • 5-07-2025, 11:48
    Trampın yeni planı: Nə Bakıya, nə də İrəvana sərf edir
  • 5-07-2025, 10:25
    Türk dünyasına qarşı həmlə Xankəndidə dəf edildi – Əliyevdən tarixi gediş
  • 5-07-2025, 09:08
    Bu qidaları birlikdə YEMƏYİN – Ekspertdən xəbərdarlıq
  • 4-07-2025, 22:17
    Da Vinçinin 500 illik sirri açıldı - FOTO
  • 4-07-2025, 21:25
    Çoxlu su içirsiniz, susuzluq isə keçmirsə... Təhlükəli əlamət
Daha çox
  • Ana səhifə
  • Haqqımızda
  • Reklam
  • Əlaqə
Sosial şəbəkələrimiz:
  • Direktor: Firəngiz Rüstəmova
  • E-mail: [email protected]
  • Telefon: (+99412) 452 25 37
  • Klinika haqqında
  • Xəbərlər
  • Araşdırma
  • Maraqlı
  • Səhiyyə
  • Gözəllik və təbabət
  • Əfsanələr və Mİflər
  • Foto və Video qalereya
  • Mədənİyyət
  • Bİoqrafİya
Müəllif hüquqları qorunur. ailehekimiklinikasi.az-ın məlumatlarından istifadə etdikdə istinad mütləqdir. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.
  • Ana səhifə
  • Haqqımızda
  • Reklam
  • Əlaqə